Nieuw: Rondje Groningen

In ’t Kort:

Van Groningen naar Groningen
3 etappes, 340 km, 251 hm
Zwaarte: Licht en gemakkelijk
Beleving: rondom Stad en Ommelanden, langs de provinciegrenzen, over landweggetjes, kleine dorpjes, dijken, gravel- en grindpaden
Bereikbaarheid: met de trein is goed
Veiligheid: meest vrije fietspaden of autoluwe wegen; op/onder de dijken kan het glad zijn door uitwerpselen van de grazende schapen
Parcours: vlak, door bossen of open landschap. Soms over zandpaden
Code: GG

Groningen opnieuw ontdekken en beleven!

Proloog

Na het succes van het Rondje Drenthe zijn de ‘Drentse Fietsers’ verder noordwaarts gegaan en hebben een prachtige route gemaakt langs de provinciegrenzen van Groningen. Deze route bevindt zich in een afrondende fase en voordat deze in het voorjaar van 2021 wordt gepubliceerd, mag ik deze fietsroute in de praktijk testen, verkennen en beleven. Beleven in de zin van het landschap ervaren, inclusief de cultuur en de geschiedenis van deze meest noordelijke provincie van ons land. Is deze provincieroute inderdaad zo verrassend dat ook ik zal zeggen: er gaat niets boven Groningen?

De Route:

Startpunt is Grunn, of te wel Stad. Een mooiere start- en eindpunt van een fietsronde kun je je niet voorstellen! Deze eigenzinnige en zeer aantrekkelijke stad heeft al eeuwen een grote bekoorlijkheid. Er is daarom veel historie, bedrijvigheid en gezelligheid. Boek gerust een extra tijd in om deze parel van het noorden te beleven.

De route gaat via Haren, Zuid-Laren, Stadskanaal en Ter Apel naar Westerwolde. Door de Groninger Veenkoloniën. Oostelijk van de Veenkoloniën ligt Westerwolde, een streek op zandgrond. Hier ligt het hoogste punt van Groningen, de Hasseberg.

De Hasseberg is het op een na hoogste punt van de Nederlandse provincie Groningen. De Hasseberg is 14,2 meter + NAP en ligt ongeveer 2 km ten oosten van Sellingen (gemeente Westerwolde). De heuvel ligt op Nederlands grondgebied. Net achter de top ligt de Duitse grens. Een deel van de heuvel werd afgegraven bij de vervening.

De streek wordt gekenmerkt door een glooiend, kleinschalig landschap met veel bebossing en Meanderriviertjes. De streek lijkt meer bij Drenthe te horen dan bij Groningen.

Via Ter Apel en Westerwolde richting de noordkant van de Provincie. Hier kom je langs Vesting Bourtange. Deze vesting is verbonden met de geschiedenis van de Stad Groningen, die in de 16e eeuw voor Spanje koos en vanuit Duitsland werd bevoorraad. Om dit te blokkeren werd er op een zandrug een schans gebouwd in opdracht van Willem van Oranje. Later werd dit uitgebouwd en groeide uit tot verdedigingswerk.

Het verhaal van Bommen Berend:

Vesting Bourtange werd eind zestiende eeuw gebouwd als verdedigingswerk in de Tachtigjarige Oorlog. Vanaf de bastions kon je in alle richtingen uitkijken naar vijanden. Of eigenlijk naar hoe vijandelijke troepen troosteloos wegzakten in het omringende moeras. Een eeuw later werd Bourtange beroemd door Kapitein Prott. De vijandelijke bisschop Bernard van Galen, in Groningen beter bekend als Bommen Berend, probeerde Prott om te kopen met een ‘gouden bombardement’: een bod van 200.000 guldens of een adellijk landgoed in Westfalen. Volgens de verhalen was het antwoord van Prott duidelijk: “200.000 kogels kun je krijgen!” Bourtange doorstond de daaropvolgende aanval en de vijand kon niet anders dan afdruipen.

Daarna gaat de route door het noordelijke gedeelte van Oldambt. Een landstreek die bekend staat om zijn agrarische gemeenschap en roerige geschiedenis. De eigen identiteit en mentaliteit, die ook voor de buitenwereld herkenbaar was leidde tot het van spreken van een graanrepubliek van herenboeren en landarbeiders. Steenrijke boeren, lokaal communisme en enorme fabrieken van rood baksteen kenmerkten jarenlang het gebied. De uitgestrekte graanvelden, de Herenboerderijen en oude strokartonfabrieken zijn gebleven.

We rijden de Eemsdelta in. Het staat synoniem voor ruimte. In de weidse polders met hun verre horizon en de luchten met vaak adembenemende wolkenpartijen lijkt de mens bijna in het landschap te verdwijnen. De bescheiden wierdedorpen tonen echter aan dat men al eeuwenlang aanwezig is. De natuur laat zich inmiddels in banen leiden, maar is nog altijd hoofdrolspeler in Eemsdelta. Via havenstad Delfszijl naar Uithuizen, langs Eemshaven en waddenkust.

Via en langs het Lauwersmeer gaat de route zuidwaarts om via een lus terug te keren naar Stad. Het Westerkwartier is een coulissen- en dijkenlandschap in de provincie Groningen, dat wordt ingeklemd tussen de Stad Groningen, het Lauwersmeergebied en de provincies Drenthe en Friesland. Wierden, sloten, graslanden en kronkelende wegen geven afwisseling in het wijdse landschap. Naast het Nationaalpark Lauwersmeer behoort ook het Nationaal Landschap Middag-Humsterland bij het groene Westerkwartier. De voormalig middeleeuwse eilanden Middag en Humsterland liggen ten noordwesten van de stad Groningen. Het landschap kenmerkt zich door de goed bewaard gebleven archeologisch interessante wierden.

Langs de provinciegrens, en soms iets erover heen rijden we in het laatste kwartier van de Ommelanden. De nabijheid van de Stad is merkbaar in dit gebied waar met name forenzen wonen tussen Drachten en Groningen.

Inmiddels is het routeboekje en de site Rondje Groningen gereed! Tip: Koop het routeboekje voor een optimale voorbereiding en reisbegeleiding.

Hoogtepunten

Stad Groningen: op z’n Gronings Grunn, of gewoon Stad. Het is de grootste stad van noordelijk Nederland en door zijn geïsoleerde ligging ten opzichte van vroegere en huidige machtscentra op zichzelf en de directe omgeving aangewezen. In de geschiedenis was de stad heer en meester in de omgeving en kan als ‘stadsstaat’ worden beschouwd. Thans is er gevarieerde handel en industrie en een studentenstad, waarvan er zo’n 35.000 op een inwonersaantal van ruim 200.000 rondlopen. De stads is anders dan anders, misschien wel rebels, je ziet het aan het Groninger Forum of aan het Groninger Museum. Andere hoogtepunten zijn: de Hofjes, Martinitoren met daarachter de Prinsentuin, Stationshal en De Vismarkt. Broerstraat, Noorderplantsoen en de tot slot de vele oude pakhuizen aan de Hoge der Aa en de Lage der Aa. Al struinend langs de kades, kom je langs maar liefst 28 rijksmonumenten en 11 gemeentelijke monumenten. Alsof je een schilderij in stapt.
Het huidige Bourtange is gebaseerd op tekeningen van de vesting van 1742 en geeft een compleet beeld van hoe de vestingstad er toen bij moet hebben gelegen. De vestingstad is nog steeds bewoond. Gebouwen die eerder een militaire functie hadden herbergen nu een informatiecentrum, horeca en musea
Stadskanaal: is letterlijk met de hand gegraven. n 1765 nemen de burgemeester en de raad van de stad Groningen het besluit om het Stadskanaal te graven van Bareveld tot Ter Apel. De naam betekent dus letterlijk “kanaal van de Stad (Groningen)”. Zo wilden zij de ontginning van het hoogveen van het Bourtangermoeras bevorderen. Het kanaal werd in 1856 voltooid
Sellingen is een esdorp en het heeft een voor deze dorpen kenmerkende brink. Het dorp ontstond in de Middeleeuwen.Het is een langgerekte plaats met dorpse huizen en mooie boerderijen, afgewisseld met winkeltjes, restaurants en terrassen
de Waddenzee, een uniek natuurgebied dat sinds juni 2009 tot UNESCO Werelderfgoed behoort. Van de dubbele dijk bij Bierum met zilte landbouw tot voorbij Punt van Reide met natuurpolders, vogelgebieden en zeehonden onder aan de dijk
het Lauwersmeergebied een van de mooiste natuurgebieden van Nederland. Deze combinatie van vergezichten op de horizon, schitterende flora en fauna en zo veel ruimte voor recreatie vind je nergens anders
Middag-Humsterland is een Nationaal Landschap in de provincie Groningen. Het bestaat uit de streken Middag en Humsterland en is 5344 ha groot. Het zijn voormalige middeleeuwse eilanden. Sinds 2005 heeft het gebied de status Nationaal Landschap en het is voorgedragen voor de lijst van Werelderfgoed van de UNESCO. De volgende drie kenmerken zijn bijzonder: * het reliëf door wierden, dijken en kwelders.* het onregelmatige patroon van landbouwgronden* het zeer open landschap
Landgoed Nienoord in Leek is het meest veelzijdige landgoed van Nederland en mag dan ook met recht een uniek stukje Nederland worden genoemd. Het landgoed kenmerkt zich niet alleen door oude bossen, de prachtige flora en fauna en de kenmerkende Groningse landerijen
In Uithuizen staat de Menkemaborg, de best bewaarde borg in het Groninger landschap en de laatste die Uithuizen nog rijk is. Een borg is de Groningse variant van een burcht, oftewel een versterkt kasteel. Tegenwoordig is de borg een museum en geeft een beeld van het leven van de Groninger jonkers in de 17e en 18e eeuw. De bijbehorende tuin is opnieuw ingericht als een 18e-eeuwse Hollandse tuin. In de tuin bevindt zich een van de weinige originele doolhoven in Nederland
Pieterburen; geniet landelijke bekendheid door de opvang van Zeehonden. Het zeehondencentrum is te bezoeken. Uiteraard is dit ook de startplaats voor de wandelroute ‘Pieterpad’ naar Maastricht, die ook een fietsvariant kent. Idee?

Van Dag tot Dag

GG01 Vanaf Stad naar Bommen Berend..(Groningen – Bourtange 112 km)19/10/2020
De start langs de provinciegrenzen is in Grunn, zoals in het Gronings de stad wordt aangeduid. Maar tezamen met de Drentenaren, noemen de Groningers haar hoofdstad ook simpel Stad. Gelegen op de noordelijke uitloper van de Hondsrug. De natuurlijke weg…
Lees meer GG01 Vanaf Stad naar Bommen Berend..(Groningen – Bourtange 112 km)
GG02 Roem, Rijkdom, Ruimte (en een beetje regen) Bourtange – Uithuizermeeden 102 km)20/10/2020
Geheel in stijl met het roemruchte vestingsverleden, krijg ik het ontbijt in klederdracht geserveerd. Toch leuk, al blijft het jammer dat gisteravond de horeca dicht was. Bourtange was een beetje een belegerd spookstadje. De zon schijnt zowaar waterig, af en…
Lees meer GG02 Roem, Rijkdom, Ruimte (en een beetje regen) Bourtange – Uithuizermeeden 102 km)
GG03 Het Hoge Land en Het Laatste (Wester)Kwartier (Uithuizermeeden – Groningen 125 km)22/10/2020
De combinatie van regen en (veel) wind hield mij een dag extra in mijn prettige en comfortabele B&B. Een aanrader wie deze ronde ook maakt en in deze omgeving een overnachtingsplaats zoekt (Klik hier voor website). Dus had ik tijd…
Lees meer GG03 Het Hoge Land en Het Laatste (Wester)Kwartier (Uithuizermeeden – Groningen 125 km)

Epiloog

Plussen en Minnen

Bij de Provincie Groningen heb je een bepaald beeld. De perceptie is veelal negatiever dan bij een ander deel van het land. En dat is in dit geval weer een voordeel bij deze provincie, want bij het fietsen in Groningen komt zij veel positiever uit de verf dan gedacht. De weidsheid, ruimte, leuke authentieke dorpjes, een rijke geschiedenis… Er is veel te doen en te zien van Stad tot Waddenzee, een mooie mix die je tegenkomt zo langs de provinciegrenzen. Minpunten zijn er natuurlijk altijd. Lange stukken zijn qua omgeving eenzijdig en soms ook dun bevolkt. Hierdoor zijn er dan ook minder voorzieningen. Maar als je je hierop instelt, en voorbereidt, dan komt een wisseling van de omgeving des te sterker over. Het is het karakter van Groningen en de Groningers die mij hebben verrast. Je doet de provincie recht als je haar wilt leren kennen in een fietstocht van minimaal 4 dagen. Tot slot nog een minpunt. Door begrazing van de dijken door schapen, lopen fietspaden hierdoor heen. Dit betekent vaak afstappen om de hekjes te openen. Ook zijn de fietspaden niet schoon, er liggen nog al wat uitwerpselen. Die bij regen gladheid veroorzaken.

De statistieken

Niet alle kolommen zichtbaar? Onderstaande tabel kun je van scrollen van links naar rechts!

Dag GG	Naar	Km	Km tot	Fiets tijd	Etappe zwaarte	Hoogte profiel	Gem Km/u	Overnachting
0	Groningen
1	Bourtange	112	112	6:15	63/112 1 Licht–	63 hm	16,9	H. vesting bourtange
2	Uithuizermeeden	103	215	5:49	104/103 1 Licht-	104 hm	17,6	B&B Lentemaheerd
3	Groningen	125	340	8:03	84/125 1 Licht-	84 hm	15,5
	totaal km: gemiddelden:	340	113 km /dag	20:07 6,7 uur /dag	Licht-	251 0,7 hm / km	16,0	C – camping H = hotel B&B = Bed&Br.

Statistieken ‘rondje Groningen’

Zwaarte

Het zal geen verrassing zijn dat de zwaarte van het parcours niet in het aantal hoogtemeters zit. Deze is overigens 0,7. Dus is als licht en gemakkelijk gekwalificeerd. De zwaarte zit meer in het wel of geen last hebben van de wind. In een open landschap, wat Groningen meest is, speelt de wind een betekenisvolle factor. Je ziet dit terug in de gemiddelde snelheid van 16 km/u.