Van Hamburg naar bron van de Elbe in Tsjechië
Elberadweg
Proloog
In de categorie bronnen van de rivier mag de Elbe natuurlijk niet ontbreken. Sterker nog op een site zoals Fietskriebels, moet Duitslands’ meest geliefde ‘flussradweg’ voorkomen. Van de bron van de Elbe in het Reuzengebergte tot aan de monding in de Noordzee legt de rivier een afstand van ruim 1.100 kilometer af. Daar de fietsroute niet altijd precies de oevers volgt, heeft de Elberadweg een lengte van ca. 1.270 kilometer. En dat betekent dat de sportieve fietser minimaal er 2 weken over doet. Gezien het voornamelijk vlakke traject is dat haalbaar en als je naar de bron fietst heb je doorgaans ook de wind in de rug.
Maar het is natuurlijk geen ‘must’ om in Tsjechië de bron te halen. Je kunt ook eerder afslaan, bijvoorbeeld naar Berlijn (langs de Havel), of naar Leipzig met de trein terug, of bij Dresden via het fietspad van de R1 terug naar Arnhem.
De route bestaat uit 4 trajecten:
- van de monding in Cuxhafen tot Hamburg (~120 km)
- van Hamburg tot Maagdenburg (~370 km)
- van Maagdenburg naar Dresden (~250 km)
- van Dresden naar de bron (~450km)
In de zomer van 2020 fietste ik naar Praag vanaf Hamburg langs de Elbe tot Melnik. (Klik hier voor de pagina Hamburg – Praag) De betreffende dagboekberichten vind je hieronder ‘Van dag tot dag.’
De afstand Hamburg naar de bron bij Špindlerův Mlýn (Spindlermühle) is 1.100 km
Korte omschrijving van de route
Zoals gezegd gaat de beschrijving van noord naar zuid, dus naar de bron stroomopwaarts. De benedenloop is in maritieme sfeer. De rivier is breed, met zandstranden en achter de dijken fruitbomen. Glückstadt en Stade zijn de twee hoogtepunten voordat metropool Hamburg wordt bereikt. Aan beide zijden is er een route, met een pont kun je wisselen, bijvoorbeeld tussen Wischhafen naar Glückstadt.
Ze zijn spaarzaam: een fietstocht die midden in het centrum van een wereldstad begint of eindigt, of die dwars door de stad loopt. De Hanzestad Hamburg biedt deze mogelijkheid. Bij de haven, met zijn grootstedelijke en historische flair, eindigt het maritieme landschap van de benedenloop van de Elbe. In Buxtehude herkent men al gauw de oude Hanze-tradities, die de stad met Hamburg en veel andere steden gemeen heeft.
Het tweede traject gaat van Hamburg naar Maagdenburg. Onder Hamburg kan weer worden gekozen voor de linker (kleingronden)- of rechteroever (steilen hellingen). Langs de hoge oever tussen Geesthacht en Lauenburg heb je een prachtig uitzicht over de kleipolders. In Lauenburg begint het UNESCO Biosfeerreservaat Flusslandschaft Elbe dat zich uitstrekt over een lengte van 400 km en dat gekenmerkt wordt door dunbevolkte gebieden en een indrukwekkende dierenwereld. Historisch gezien heeft de scheepvaart haar stempel gedrukt op dit deel van de Elbe, dat gekenmerkt wordt door zijn waterrijke uiterwaarden.
Net na Havelberg kronkelt de Elbe door een streek waarin de rivier decennialang niet alleen de grensrivier tussen Duitse deelstaten vormde, maar ook tussen Oost- en West-Duitsland. De weilanden en bossen in de dunbevolkte streek vormen de leefwereld voor vele bedreigde dier- en plantensoorten. Naar Tangermünde, in het noorden van Saksen-Anhalt is het mogelijk om – deels over middeleeuwse handelsroutes – per fiets de sporen van de Hanze te volgen. Geen andere streek in Europa heeft zo´n hoge concentratie van Hanzesteden en kan nog steeds trots zijn op tal van bouwwerken die herinneren aan de middeleeuwse samenwerking tussen steden.
Het traject tussen Tangermünde en Maagdenburg wordt gekenmerkt door de ongerepte natuur, inclusief ooievaarts en bevers. Voor de poorten van Maagdenburg ligt het grootste waterwegkundige bouwcomplex van Europa. Op het ‘wasserstrassenkreuz Magdeburg’ kruisen de twee belangrijkste Noord-Duitse waterwegen elkaar. De Elbe en het Middellandkanaal. naast machtige sluizen en een scheepslift, is vooral de 918 meter lange trogbrug indrukwekkend.
Traject 3 gaat naar Dresden. O.a. over Dressau en Wittenberg, en dus maken we kennis met de plekken waar de Reformatie plaatsvond, moderne kunst bewonderen en genieten van een prachtig tuinlandschap – dit alles is mogelijk op dit boeiende deel van de Elberadweg. De volgende 150 km met kleine dorpjes met landbouw zien we na Riesa de eerst wijnbergen. Naar Meissen, waar wijndruiven gedijen; de Elberadweg komt nu langs de Sächsischen Weinstrasse. Dresden, de hoofdstad van Saksen komt in zicht. Dresden is een van hoogtepunten van deze route, fietsend door het historische stadscentrum met zijn Semperoper, Dresdner Zwinger, Residenzschloss en Frauenkirche.
Het laatste deel van de Elberadweg: De Sächsische Schweiz (Saksisch Klein-Zwitserland) is niet alleen een paradijs voor fietsers, maar ook voor wandelaars. Een uitgekiende route, steeds vlak langs het water, voert naar adembenemende uitzichten en door diepe kloven. Het nationale park Sächsische Schweiz is het enige nationale park in Duitsland met rotsformaties als zwaartepunt .
Na Bad Schandau, het oudste kuuroord van de Sächsische Schweiz, de grens over. Het indrukwekkende rotslandschap van Boheems Zwitserland strekt zich uit langs de Elbe, tot vlakbij de stad Děčín (met zijn indrukwekkende slot). Je fietst door de regionale hoofdstad Ústí nad Labem, voorbij aan burcht Schreckenstein. Aansluitend kom je door de lus die de rivier maakt en door het dal van de Elbe. Het dal wordt breder als je de Poort van Bohemen bent gepasseerd. Het oude historische centrum van Litoměřice is beslist een van de hoogtepunten.
De fietsroute loopt door een vruchtbaar landschap in de lagere delen aan de Elbe, deels omzoomd door wijnbergen en kastelen. In het vlakke deel van het Boheemse Elbe-landschap loopt de route van Mělník door vruchtbare weidegebieden en loofbossen, door historische steden, zoals de bedevaartplaats Brandýs nad Labem-Stará Boleslav, richting Čelákovice. Een bezoek aan Praag is mogelijk. Je bent er dichtbij, de omweg van 80 km voert langs de Moldau. Maar dat is voor nu niet het doel.
We komen verder en rijden door Poděbrady. Hier vinden we een van de bekende geneeskrachtige baden in Tsjechië. En nog verder: de historische steden zoals Nymburk en Kolín met hun middeleeuwse stadsmuren en Joodse wijken. In Kolín kruisen de Elberadweg en de EuroVelo 4 Route elkaar.
Het slotoffensief, naar het Reuzengebergte. Hradec Králové is de belangrijkste stad in het voorland van het Reuzengebergte. De route van deze koningsstad naar Vrchlabí is een spannende mix van ongerepte natuur en plaatsen die een belangrijke rol hebben gespeeld in de Tsjechische geschiedenis. De officiële bewegwijzering van de Elberadweg eindigt in Vrchlabí. De bron van de Elbe, die zich op een hoogte van 1386 meter in het Reuzengebergte bevindt, is goed bereikbaar met de fietsbus en stoeltjeslift.
Hoogtepunten
- Glückstadt: In 1617 opgericht door de Deense koning Christiaan IV in de stijl van de Italiaanse renaissance. Nu staat Glückstadt vooral bekend om zijn culinaire specialiteiten als de Glückstädter haring en culturele evenementen als de ‘Matjeswochen’
- Stade: het economische en culturele centrum van de vakantieregio Altes Land aan de Elbe, lokt met zorgvuldig gerestaureerde vakwerkhuizen. Gezellige straatjes nodigen uit tot slenteren om het historische centrum te verkennen
- Hamburg: biedt een keur aan culturele hoogtepunten
- De 800-jaar oude schippersstad Lauenburg (Elbe) is de zuidelijkste stad van Sleeswijk-Holstein. Bezienswaardig is het schilderachtige centrum met zijn nostalgische, scheve vakwerkhuisjes, het scheepvaartmuseum en de imposante Maria-Magdalenakerk uit 1227
- Maagdenburg is de stad van uitvinders, technici, geleerden en studenten. Het heeft een unieke cultuur, architectuur en natuur. Maagdenburg was in de middeleeuwen een van de belangrijkste steden van het Heilige Roomse Rijk. Keizer Otto I had er zijn keizerlijke palts en stichtte er een bisdom, dat nog tijdens zijn leven werd verheven tot aartsbisdom Maagdenburg en dat een belangrijk steunpunt was tegen de heidense Slaven. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de stad nogmaals vrijwel geheel verwoest. Na de laatste wereldoorlog behoorde de stad van 1949-1990 tot de DDR en werd er maar weinig hersteld van het oorspronkelijke stadsbeeld. De dom werd wel gerestaureerd
- In Dessau, de Bauhaus-stad, valt er heel wat te ontdekken
- Wittenberg met de toevoeging Lutherstadt, naar de reformator Maarten Luther, dateert uit 1922. De relatief kleine stad dankt haar bekendheid aan het feit dat ze vaak beschouwd wordt als de plaats waar de Reformatie begonnen is. In de stad bevinden zich onder meer de Slotkerk, waar Luther zijn 95 stellingen aan de deur zou hebben genageld
- Belgern: links van het stadhuis staat een 6 meter hoge Roland-figuur. Hij werd in 1610 uit steen uitgehouwen en staat voor rechtspraak, markt- en muntrecht
- Dresden: er is veel te vinden over de historie en belangrijkheid van deze stad. Ik noem hier enkel: de Altmarkt het is een van de belangrijkste pleinen in Dresden. Het is ongeveer 100 bij 130 meter en is gelegen bij de Wilsdrufferweg. Het meest opvallende gebouw aan de Altmarkt is de 92 meter hoge Kreuzkirche.
- Pirna is een prachtige gerestaureerde stad met veel gebouwen uit de renaissance
- Mělník: de koningstad met barokkasteel is een belangrijk wijncentrum aan de Elbe-Moldau samenvloeiing
- Brandýs nad Labem-Stará Boleslav: Belangrijke bedevaartstad in Midden-Bohemen, met renaissance slot en modderbad
- Kleine stad Čelákovice met burcht en burchtmuur in het Boheemse Elbland
- De badplaats Poděbrady werd onder de regering van koning Georg van Podiebrad bekend. Een wandeling door het kuurpark met de mineraalbron is een must
- Kolín: met haar St. Bartholomäus Dom, synagoge en joodse kerkhof is het middelpunt van de regio.
Van dag tot dag
In de fietszomer van 2020 is de Elberadweg gereden van Hamburg – Praag. Hieronder staan de dagboekberichten uit deze tocht.
- ZHP06 Het Venetië van het Noorden (Buchholz – Hamburg – Drage 75,2 km
Tijdens het eten in de tuin van het hotel, gisteravond raak ik in gesprek met een aantal gasten. Ze eten niet, alleen wat drinken. Twee wat ouderen vertellen dat ze zijn verhuisd uit Hamburg. Hamburg is veel te druk geworden.…Lees meer ZHP06 Het Venetië van het Noorden (Buchholz – Hamburg – Drage 75,2 km
- ZHP07 Waar grenzen verdwijnen (Drage – Dannenberg 87 km)
Dat klinkt wat dramatisch ‘waar grenzen verdwijnen,’ maar het is de titel die de elberadweg aan dit deel geeft. Er zit wel wat in. Ik fiets am Deich er op, of er naast, het lijken fietspaden zonder end met mooie…Lees meer ZHP07 Waar grenzen verdwijnen (Drage – Dannenberg 87 km)
- ZHP08 (On)grijpbare stilte (Dannenberg – Werben 104 km)
Je ziet weleens van die teksten die je oproepen om uit de drukte te ontsnappen. Zie je door de bomen het bos niet meer? Zit je mailbox overvol? Kom je niet meer aan jezelf toe? Word je geleefd? Dat dus.…Lees meer ZHP08 (On)grijpbare stilte (Dannenberg – Werben 104 km)
- ZHP09 Hanzesteden en een campingparadijs (Werben – Parchau 85 km)
Gisteren vertelde een mede tentenfietser dat hij op een bijzondere mooie camping had gestaan. Nee, ik zeg het verkeerd. Hij raadde mij aan om op de camping bij Parchau te gaan overnachten. Hij kwam dus van de andere kant. Met…Lees meer ZHP09 Hanzesteden en een campingparadijs (Werben – Parchau 85 km)
- ZHP10 Gas op de plank en Campingparadijs II (Parchau – Aken 104 km)
Vandaag weer eens een 100+ afstand afgelegd. Dit was opzich niet de bedoeling. Dacht vanmorgen niet dat het haalbaar was. Want het vertrek uit mijn paradijselijke camping ging niet zo maar. Voor het sanitairgebouw had ik een sleutel gekregen. En…Lees meer ZHP10 Gas op de plank en Campingparadijs II (Parchau – Aken 104 km)
- ZHP11 Van Bauhaus naar Luther (Aken – Klöden 92 km)
De douche van de camping, waar ik je gisteren over vertelde blijkt wel te werken, maar mag wegens corona niet worden gebruikt. Een Nederlands echtpaar vertelt me dit. Zij fietsen steeds stukken van de Elbe route, met als uitvalbasis hun…Lees meer ZHP11 Van Bauhaus naar Luther (Aken – Klöden 92 km)
- ZHP12 Campingfreunde Elbe Km 103 (Klöden – Nünchritz 99 km)
Het was nogal een gedoe om er te komen, deze camping met een mooie naam direct aan de Elbe. Het is namelijk net aan de andere kant. In Riesa is een brug, maar met een groot rond bord, rode rand:…Lees meer ZHP12 Campingfreunde Elbe Km 103 (Klöden – Nünchritz 99 km)
- ZHP13 Langs steile wijnbergen naar Dresden (59 km)
Het is voornamelijk strak langs de Elbe fietsen. Terwijl de omgeving sterk aan het veranderen is. Eerst in de verte, en later komen wijnvelden dichterbij. De route loopt evenwijdig aan de Säksische Weinstrasse. Het meest noordoostelijke wijngebied van Europa. Onderweg…Lees meer ZHP13 Langs steile wijnbergen naar Dresden (59 km)
- ZHP14 Sächsischen Schweiz & de poort naar Bohemen (Dresden – Usti Nad Labem 96 km)
Vanwege de corona-maatregelen zijn de eettijden in het hotel in blokken verdeeld. Ik kon nog kiezen tussen half 7 of half 10. Ik had een rustig dagje, dus koos voor uitslapen en dan kon ik tot half 10 de fiets…Lees meer ZHP14 Sächsischen Schweiz & de poort naar Bohemen (Dresden – Usti Nad Labem 96 km)
- ZHP15 Waar de Moldau in de Elbe stroomt (Ústí Nad Labem – Mělník 82 km)
De receptioniste van Autocamp Mělník zegt dat ik Tschechische voorouders heb. Kos is een Tschechische naam, zegt ze. Ik vertel het verhaal van een Tschechische dominee, die eeuwen geleden naar Holland is verhuisd. Of het waar is? Zeg ik. Moet…Lees meer ZHP15 Waar de Moldau in de Elbe stroomt (Ústí Nad Labem – Mělník 82 km)
- ZHP16 Afslag Praag (Mělník – Praag Troja 63 km)
Een grote stad moet je verdienen. Zeker als het een hoofdstad betreft. Daar kom je niet zomaar. Dat was zo met Parijs, Rome, etc. Dat moet moeite kosten. Niet even naar toe vliegen. Nee, dat is te makkelijk, dan waardeer…
Lees verder hoe de reis naar Nederland verloopt Terugfietsen vanuit Praag
Epiloog
Plussen en Minnen
De Statistieken
Zwaarte
Bronvermelding
de route heeft een goede en uitgebreide website in het Nederlands
Fietskriebels 
Dit is een route die ik zelf ook heel graag zou willen doen. Leuk om de route hier al virtueel te kunnen verkennen. In mijn geval een route waar ik naar en van een begin en eindpunt zou willen reizen. Helaas niet genoeg vakantiedagen om te starten en te eindigen in mijn woonplaats, anders zou ik dat zeker doen. Ik ben opzoek naar tips en ervaringen over/met het reizen per trein of bus met de fiets en bagage in Duitsland. Ik lees en hoor verschillende reacties van goede tot heel negatieve, maar de waarheid ligt vaak in het midden. Hoor het graag,
LikeLike
Ik heb in Duitsland ervaringen met de trein. Die zijn goed, zowel met de regionale als met de landelijke. Die laatste wel reserveren.
LikeLike
Dit is een route die ik zelf ook heel graag zou willen doen. Leuk om de route hier al virtueel te kunnen verkennen. In mijn geval een route waar ik naar en van een begin en eindpunt zou willen reizen. Helaas niet genoeg vakantiedagen om te starten en te eindigen in mijn woonplaats, anders zou ik dat zeker doen. Ik ben opzoek naar tips en ervaringen over/met het reizen per trein of bus met de fiets en bagage in Duitsland. Ik lees en hoor verschillende reacties van goede tot heel negatieve, maar de waarheid ligt vaak in het midden. Hoor het graag. Groeten, Eric
LikeLike