DR11 Langs het water van Den Bosch (‘s-Hertogenbosch – Rosmalen 60 km)

Ik heb een afspraak in Den Bosch, om preciezer te zijn in de Citadel. Hier zetelt het geheugen van Brabant; het Brabants Historisch Informatie Centrum. Zo’n centrum is er in elke provinciehoofdstad. Niet dat ik Brabantse roots heb, of een onderzoek ben gestart naar de historie van fietspaden in deze provincie. Nee, wel een leuk idee trouwens! Het is een privé-afspraak die mij hier naar toe brengt, aan het eind van de dag. Mooi om dit te combineren om de stad en haar omgeving te verkennen. Met de fiets natuurlijk!

’s Hertogenbosch, de culturele Brabantse hoofdstad van Brabant, staat bol van de geschiedenis. De vestingswerken, de markt, de Parade en de wijk Uilenburg zijn maar een paar voorbeelden daarvan. De stad is ook in het bezit van veel water in en om haar grenzen. De Dieze is de oude benaming voor de Esschestroom, een zijriviertje van de Dommel. Daarom kregen de zijtakjes van de rivier in het centrum van de stad de naam Binnendieze. Eerst werd de Dieze als hoofdstroom gezien, later werd dat de Dommel waardoor een groot deel van de Dieze werd omgedoopt in Dommel. Deze fietsroute loopt ook langs de Maas. De hoogte van de rivier kan sterk verschillen omdat de rivier voornamelijk door regenwater wordt gevoed. Rosmalen (met een klemtoon op de eerste lettergreep!) was vroeger een arme gemeente. De uitspraak ‘Rosmalen, ellendig land, ’s winters in ’t water, ’s zomers in het zand’ herinnert daar nog aan. Tot de aanleg van de winterdijk had Rosmalen regelmatig te maken met overstromingen in de winter, terwijl door de hoge ligging de landbouwgrond in de zomer snel verdroogde. De aanwezigheid van water is nog terug te vinden wanneer je fietst langs het Maximakanaal en de Rosmalense plas. (Bron www.fietsnetwerk.nl)

Een leuke animatie over de geschiedenis van de Citadel vind je hier!

Op de fiets

Dat Den Bosch een bijzondere en bijzonder geliefde stad is dat weet iedereen wel. Komt het omdat hier het zakelijke westen en het bourgondische zuiden elkaar ontmoeten? Er is in ieder geval veel historie en gezelligheid om de stad te bezoeken en – zoals het een goed Nederlandse stad betaamt – veel water!

De startplaats, de Citadel is mede daardoor een goed begin. Zelf omringt in het water en aan de Zuid Willemsvaart. De route gaat niet het historische centrum in, maar komt er wel aan diverse kanten langs. Dus bepaal zelf wanneer je de oude stad wilt bezoeken. Ik ga vanaf de parkeerplaats van de Citadel, over de Sortiebrug en kom via de Diezebrug (linksaf) en de Havensingel op het fietspad richting knooppunt 53, in zuidelijke richting. Hier kom je langs het NS station, waar je dus ook ‘vanaf’ de trein kunt starten. Het water volgend kom je aan de noordkant van Vught, waar het fort Isabella ligt. Een aparte naam voor een vestingwerk, maar het was dan ook de naam van de dochter van de Spaanse koning.

Via de Woeste Stilte en de Sterrebosweg rij je de stad weer tegemoet. Links, na knooppunt 84 op de Zuidwal bezoek ik Het Bastionder.

• 

• 

Vlakbij het centrum van ’s-Hertogenbosch bevindt zich het Bastion Oranje. Dit is het laatste bastion dat aan de vesting werd toegevoegd. Nu komt de geschiedenis hier weer tot leven.
In het Bastionder krijgt u een rondleiding met uitleg over de krijgsgeschiedenis van ‘s-Hertogenbosch en over de vestingwerken. Er is een videopresentatie over het beleg van ‘s-Hertogenbosch in 1629 door Frederik Hendrik en uitleg over het imposante kanon de Boze Griet. Een bijzondere plek voor jong en oud. Het bouwwerk kijkt uit over het prachtige natuurgebied het Bossche Broek. In het voorjaar is het hier genieten van de duizenden krokussen en in de zomer kan lekker worden gepicknickt onder de monumentale bomen (bron: http://www.fietsnetwerk.nl).

Terug naar de route en naar de wijk De Buitenpepers. De straten hebben hier geen namen, maar zijn genummerd; van Eerste Buitenpepers tot en met de Achtste Buitenpepers. Je rijdt nu in het stadsdeel Noord. Via het park ‘Herven’ en ‘Heinis’ met veel waterpartijen, vergeet ik dat het een warme dag is. Het is sowieso lekker op de fiets, de rijwind geeft verkoeling.

Via de Brabantpoort kom ik in Rosmalen. Het is praktisch aan elkaar gebouwd. Via het centrum en na knooppunt 93 kun je de Standaardmolen Rosmalen bezoeken. Malen en een molen horen nu eenmaal bij elkaar.

• 

• 

Terug naar knooppunt 93, rechtsaf naar het agrarische dorp Kruisstraat. De naam van het dorp is te danken aan de twee doorgaande wegen, die een kruis vormen. Hierna volgen nog wat kleinere plaatsen langs de route die naar de Maas loopt. Via Empel, waar ik in Oud-Empel even stop waar ‘het wonder van Empel’ wordt herdacht en Maria wordt vereerd. In het gastenboek hebben Spaanse gasten uit Madrid, waarschijnlijk refererend aan de 80-jarige oorlog en het wonder een groet geschreven ‘Netherlands is Spain!’

• 

• 

Terwijl de lucht steeds donkerder wordt en ik de eerste lichtflitsen in de verte zie, snel ik mij langs Engelen, gelegen aan De Dieze, Fietsend ik over de dijk en Orthen de stad weer in. Na knooppunt 51 zie ik links de Citadel weer. Voor het bereiken hoef ik de Diezerbrug niet over. Doe dit wel, als je naar het station wilt.

Virtuele tour

• 

• 

•