In ’t Kort:

• Van Den Haag naar Enschede
• 3 etappes, 329 km, 828 hm
• Zwaarte: gemakkelijk
• Beleving: de LF4 Midden-Nederlandroute laat je de diversiteit van de Nederlandse landschappen zien
• Bereikbaarheid: met de trein naar start- of eindpunt Den Haag CS kp 30 of Enschede (Lonneker) kp 27
• Veiligheid: meest vrije fietspaden of autoluwe wegen
• Parcours: grotendeels vlak en over meest verharde fietspaden. In het oosten van land ook over zandpaden
• Code: DE

Nederland Middendoor

Proloog

Het LF routenetwerk is aan het vernieuwen. Bestaande routes worden omgebouwd in icoonroutes. Zo zijn al de Maasroute, de Kustroute en Zuiderzeeroute gereed. Op het moment van schrijven worden de Hanzeroute en Waterlinieroute verkend. Over de Midden-Nederlandroute is nog geen melding gemaakt, maar deze zal toch zeker ook een plaats krijgen. Wat opvalt is dat we hier over 300 km een veelzijdig beeld krijgen van ons land. Het tracé gaat middendoor. Ik ga uit van de meest voorkomende windrichting van west naar oost. Meest logisch is dan ook om in Den Haag te starten en in 3 trajecten naar het glooiende Twente te trappen. Je begint dan vlak, maar wel met de wind in de rug. Beide locaties beschikken over een NS station, dus heen- en terugreizen kan met de fiets in de trein.

De gereden route bestaat uit 3 trajecten:

• van Den Haag tot Doorn (~110 km)
• van Utrecht naar Wichmond (~116 km)
• naar Enschede (~102 km)

Maar je kunt ook de verdeling Den Haag – Utrecht (~80 km) – Arnhem (~90 km) en Enschede (~120 km) maken. Een relaxter tempo met 4 of 5 dagen is ook passend.

De afstand Den Haag naar Enschede is ruim 300 km

Korte omschrijving van de route

Vanaf het station in Den Haag gaat de route in noordelijke richting naar Wassenaar, maar bereikt dit dorp niet. Je kruist de N44 door natuurgebieden en de vogelplas Starreveld, over de A4 naar Stompwijk. Je gaat bovenlangs Zoetermeer en rijdt langs het daar gelegen recreatiegebied Zoetermeerseplas het Groene Hart van Holland in. Bij Hazerswoude-Dorp kruis je de west variant van de LF2 Stedenroute. Via Boskoop kom je in Bodegraven. Net voor Woerden rijden we de provincie Utrecht in. In Haarzuilens kom je langs het prachtige kasteel De Haar. Via Vleuten en De Meern weet je weer dat je nog steeds in de Randstand bent. Je komt nu, na het Amsterdam-Rijnkanaal in centrum Utrecht. De LF4 verlaat de stad richting Bunnik en volgt de bochtige Kromme Rijn. Onder Zeist bereik je de zuidkant van het nationale park de Utrechtse Heuvelrug. Je blijft aan de onderkant, de Langbroeker Wetering met zijn vele kastelen. Na Amerongen, kom je in het Rijndal en het fietspad volgt de Nederrijn. Het Amerongsche Bosch is hier geweldig en laat de zien hoe afwisselend en totaal anders Nederland is. Je klimt en daalt geregeld langs Rhenen, Wageningen, Renkum, Doorwerth en Oosterbeek. Het zuidelijke gedeelte van de Veluwe is spectaculair. Uitgestrekte bos- en heidegebieden, zoals bij de Posbank, wat eigenlijk Herikhuizerveld heet. Hoe het ook zij, je bereikt Arnhem, waarna je in noordoostelijke richting de Veluwe verder verkent. Je fietst parallel aan de IJssel, maar ziet de rivier pas bij Brummen waar je hem oversteekt om bij Bronkhorst, het kleinste stad je van Nederland te komen. Hiervoor is het nog kilometers genieten op de Veluwe, die je bij Laag-Soeren inwisselt voor een prachtige landgoederenstrook. Het is de overgang tussen de Veluwe en de IJssel.

Gereden: 25 – 27 juli 2022

We bereiken nu het laatste gedeelte van de fietstocht. Vanaf de IJssel gaan we naar kastelendorp Vorden. Bos-en cultuurland zijn kenmerkend voor de Achterhoek. Maar ook statige beuken- en eikenlanen trekken de aandacht. Via Het Groote Veld, onder Lochem door en boven Borculo en Neede langs, naar het bosgebied Het Lankheet. We zijn al rond Haaksbergen in Twente, waar de natuur ook erg mooi is. Via o.a. Boekelo gaat de route om Enschede heen en komt uit bij Lonneker, ten noorden van de stad. Hier tref je de LF 14 Saksenroute, die ook onderdeel van het rondje Twente.

Hoogtepunten

Onderstaande lijst is opgesteld niet met de intentie om volledig te zijn, maar om je een indruk te geven van de bezienswaardigheden op of bij de route.

• Den Haag: hier zetelt het Nederlands Parlement, maar is ook hoofdstad van de provincie Zuid-Holland. Het is qua grootte de derde stad van het land, maar wel het dichtste bevolkt. Bezienswaardigheden zijn o.a. het Binnenhof/Ridderzaal, Gevangenpoort, Grote Kerk en Kurhaus in Scheveningen, want het is ook een badplaats. Er is nog veel meer, en dus genoeg te vinden op het internet.
• Boskoop: levert vanwege zijn veenbodem en de talrijke boomkwekerijen een bijzondere aanblik. De vele sloten, de schouwen (bootjes), de ‘moerbomen’ op de kwekerijen, draaibruggetjes, ophaalbruggen, houten schuurtjes in combinatie met enkele diepe veenpolders in de omgeving maken het landschap apart.
• Bodegraven ligt centraal in het Groene Hart van Nederland, de groene zone omsloten door de Randstad. Bodegraven werd al in de Romeinse tijd bewoond. Toentertijd lag het aan de Noordgrens van het Romeinse Rijk, de ‘Limes’. Aan de Romeinse kant van deze Limes waren er veel militaire en handelsactiviteiten. De Romeinen legden er kampementen, havens en een weg aan
• Utrecht, is ontstaan aan een kromming van de Rijn, die als gemeente bestaat uit 4 woonplaatsen: Haarzuilens, De Meern, Vleuten en de stad zelf. De route gaat door alle vier. Het is de provinciehoofdstad van de gelijknamige provincie. Utrecht is onderdeel van de Randstad en door de centrale liggen een knooppunt van snelwegen en spoorbanen. Qua binnenvaart is het Amsterdam-Rijnkanaal, die door de stad loopt, druk bevaren. Middeleeuwse stad, met vele monumenten. Waaronder 8 middeleeuwse kerken, waarvan de Dom de bekendste is. Na ineenstorting van de 115-120 meter hoge Zwolse Grote Kerktoren (in1682) is de Domtoren met 112,5 meter de hoogste klokkentoren van het land. Verder zijn de laaggelegen werven langs het water van de Oudegracht en de Nieuwegracht bijzonder
• Kasteel De Haar (Haarzuilens): is het grootste kasteel van Nederland. Het werd vanaf 1892 op de ruïne van het oude kasteel gebouwd in neogotische stijl. De Haar bestaat uit een omvangrijk terrein waarin zich naast het hoofdgebouw onder meer bijbehorende tuinen en gebouwen zoals een kapel bevinden. Het naastgelegen dorp heeft verder een sterke relatie met het kasteel en het geheel valt onder beschermd dorpsgezicht
• Kromme Rijn: loopt vanaf de Nederrijn bij Wijk van Duurstede tot de Stadsbuitengracht in Utrecht. Is een 28 km lang meanderende rivier en was een deel van de natuurlijke grens van het Romeinse Rijk. Het Kromme Rijngebied is landschappelijk zeer aantrekkelijk. Langs de rivier bevinden zich verschillende kastelen en landgoederen, zoals Amelisweerd, ridderhofstad Rhijnauwen, Rhijnestein en Beverweerd. De rijke cultuurhistorie en natuur van het gebied zijn interessant voor recreanten. Het Kromme Rijnpad geeft volop de ruimte om te genieten van de natuur rondom de Kromme Rijn
• Amerongen: dorp gelegen aan de voet van de Amerongse Berg. Amerongen is vooral bekend dankzij Kasteel Amerongen dat net ten zuiden van het dorp in de uiterwaarden ligt. Kasteel Amerongen is in het rampjaar 1672 geheel verwoest door de Fransen en in de huidige stijl weer opgebouwd. De laatste Keizer van Duitsland Wilhelm II heeft anderhalf jaar op het kasteel gelogeerd alvorens naar Huize Doorn te verhuizen. Op 28 november 1918 tekende hij in Kasteel Amerongen zijn troonsafstand. Het kasteel is thans een museum met een fraaie kasteeltuin. Op een uitloper van de Amerongse berg staat, tegen de uiterwaarden aan en vlak bij het kasteel, de Andrieskerk, een laatgotische kerk waarbij de bouwstijl van de hoge toren is afgeleid van de Utrechtse Domtoren. Een vrijwel identieke toren is gebouwd in Eemnes-Buiten. Een deel van het dorp is beschermd dorpsgezicht (met rijks- en gemeentelijke monumenten)
• Amerongsche Bosch: hier ligt de Amerongse Berg is met 69,2 meter boven NAP het hoogste punt in het gebied, én in de provincie Utrecht. Het natuurgebied is een van de oudste bossen op de Utrechtse Heuvelrug. De laanstructuur met beuken dateert uit de achttiende eeuw en sommige grove dennen zijn in die tijd geplant. Het werd in opdracht van de heren van Kasteel Amerongen aangelegd op heidegronden die waren ontstaan nadat een eerder bos in de middeleeuwen was verdwenen. Aan de rand van het bos liggen voormalige tabaksakkers
• Herikhuizerveld: is een heuvelachtig heideveld dat deel uitmaakt van het Nationaal Park Veluwezoom in de gemeente Rheden (Gelderland). Het veld is genoemd naar de nabijgelegen voormalige boerderij Herikhuizen. Het gebied wordt ook wel de Posbank genoemd, naar het monument dat op een heuvel aan de noordoostzijde van het Herikhuizerveld staat. In het gebied bevindt zich een schaapskooi. Vanaf de toppen van enkele heuvels in het Herikhuizerveld kan uitgekeken worden over het gebied tussen IJssel en Rijn tot ver in Duitsland. In het gebied bevinden zich diverse droogdalen met een steile wand aan de ene zijde en een meer glooiende wand aan de overzijde. Een van die droogdalen is de Hangmat in het zuidoostelijk deel van het Herikhuizerveld
• Arnhem: hoofdstad van de provincie Gelderland, ligt aan de rivier de Nederrijn, de IJssel en de Sint-Jansbeek. De stad ligt aan beide zijden van de Rijn. Vooral het zuidelijke stadsdeel heeft zich na de Tweede Wereldoorlog grootschalig ontwikkeld. De stad staat internationaal bekend om de Slag om Arnhem. In de Tweede Wereldoorlog speelde Arnhem een belangrijke hoofdrol vanwege de luchtlanding en veldslag van de geallieerde troepen in september 1944, als onderdeel van Operatie Market Garden. Op verschillende plekken in de stad markeren monumenten de plekken waar tijdens de oorlog hevig werd gevochten. De Grote of Eusebiuskerk vormt sinds de 15e-16e eeuw het middelpunt van Arnhem. De Eusebius is bekend als een voorbeeld van de laatgotiek in Nederland. Vooral de overvloed aan beeldhouwwerk, zowel binnen als buiten, is uniek. De belangrijkste bouwheer van de Eusebiuskerk was Karel van Egmond, hertog van Gelre en graaf van Zutphen (1467-1538). Zijn praalgraf bevindt zich in de kerkzaal, evenals zijn wapenrusting wat tevens het oudste harnas van Nederland is. In de kerkzaal staan meer historische objecten zoals de Salvatorklok uit 1539, een 16e-eeuws freco, de spreekstoel en het Strumphlerorgel. Vanuit de kerkzaal zijn de fundamenten van de voorloper van de Eusebius te bezoeken (de St. Maartenskerk uit 1000-1100) en de grafkelders met onder andere de skeletten van drie neven van Willem van Oranje. De toren van de Eusebius beschikt over een panoramalift.
• Brummen: Het dorp is gelegen tussen Zutphen en Dieren, op korte afstand van de rivier de IJssel. Over de IJssel vaart een autoveer naar het stadje Bronkhorst. Het landelijk gebied van de gemeente Brummen strekt zich uit tot over het Apeldoorns Kanaal waar aan de oostrand van de Veluwe Eerbeek is gelegen, de grootste plaats van de gemeente. ’s Zomers is er in dit bosrijke gebied veel fietsrecreatie. Het karakter van gemeente Brummen wordt wel als deels Veluws, deels Achterhoeks beschreven. In de gemeente liggen een aantal buitenplaatsen en er zijn diverse rijks- en gemeentelijke en oorlogsmonumenten
• Bronkhorst: ontstaan als boerennederzetting bij het voormalige kasteel. Van het kasteel is alleen de heuvel bewaard en zijn enkele kleine restanten te zien. Het plaatsje, dat nooit meer dan een gering aantal huizen en inwoners heeft geteld, kreeg in 1482 stadsrechten. Het profileert zich toeristisch als kleinste stad van Nederland. Een deel van Bronkhorst is aangewezen als rijksbeschermd gezicht. De plaats telt 38 rijksmonumenten waaronder een joodse begraafplaats
• Kastelendorp Vorden: is in de middeleeuwen ontstaan op een aan de “Vordensche” beek gelegen dekzandgebied, en is in bezit van 8 kastelen. Hiermee is het dorp het meest kasteel rijkste van het land. De achtkastelenroute is een fietsroute van in totaal 33 kilometer lang en onderweg zijn de acht kastelen te zien
• Het Lankheet is een landgoed ten zuiden van Haaksbergen. Het familiegoed is ca. 500 hectare groot en kent een afwisseling van bos (390 ha.), landbouw (50 ha.), heide en vennen (40 ha.) en rietfilters (15 ha.). De Buurserbeek loopt door het gebied. In de omgeving van het landgoed bevindt zich de Oostendorper watermolen waar vroeger olie, meel, en papier werd gemaakt. De grondstoffen hiervoor werden over de beek aangevoerd. Op het landgoed bevonden zich vroeger vloeiweiden. Na 1999 is geprobeerd het vloeiweidensysteem te herstellen. Het landgoed is daartoe gedeeltelijk omgevormd tot waterpark.
• Gelegen in het Twentse coulissen landschap is Boekelo een voornamelijk agrarische dorp en werd vooral bekend door de zoutindustrie (zoutwinning), die sinds 1918 ten zuiden van het dorp gevestigd was. Het destijds populaire Bad Boekelo had mede daarom een zoutwatergolfbad. Door de komst van het Twentekanaal is de fabriek van de Koninklijke Nederlandse Zoutindustrie verplaatst naar Hengelo
• Lonneker, terwijl Boekelo ten zuiden van Enschede ligt en Lonneker van noorden, maken beide onderdeel van het grote Enschede. De molen is een van de monumenten en staat aan de buitenkant en dateert uit 1851. Het erfgoed is te bezoeken
• Enschede: is de grootste stad in Overijssel en ontstond in de vroege middeleeuwen, kreeg in 1325 stadsrechten. Enschede ligt in de Overijsselse streek Twente op enkele kilometers van de Nederlands-Duitse grens. Enschede heeft een haven aan een eindpunt van het Twentekanaal. Ook lopen er enkele beken door de stad. Bij de wederopbouw van de wijk Roombeek hebben de gemeente en het Waterschap Regge en Dinkel grote delen van de negen kilometer lange Roombeek bovengronds gebracht. Enschede beschikt over twee musea: het Rijksmuseum Twenthe en De Museumfabriek. De Oude Markt is een plein in het centrum van de stad Enschede. In het midden van het plein staat de Grote Kerk, met daarvoor een monument dat herinnert aan de stadsbrand in 1862. Maar is er naturlijk nog veel meer te zien en te beleven.

Van dag tot dag

Uit het fietsdagboek

• 
  DE01 Mid Zomer Tocht(je) (Den Haag – Nieuw Sterkenburg 110 km 89 hm)25/07/2022
  De route ligt al jaren klaar om gereden te worden en is een van de best bekeken op de fietskriebels.com-site. Misschien heb je deze als lezer dus al eens zelf gefietst. Bij mij kwam het er maar niet van… maar…

  Lees meer DE01 Mid Zomer Tocht(je) (Den Haag – Nieuw Sterkenburg 110 km 89 hm)

• 
  DE02 Parken en Bossen (Nieuw Sterkenburg – Wichmond 116 km 590 hm)26/07/2022
  Als je deze route hebt gereden zul je nooit meer zeggen dat Nederland een vlak land is. Voor m’n gevoel pakken we iedere heuvel die maar een beetje in de buurt ligt. Was het gisteren nog het lage Groene Hart…

  Lees meer DE02 Parken en Bossen (Nieuw Sterkenburg – Wichmond 116 km 590 hm)

• 
  DE03 Midden Oosten (Wichmond – Enschede 102 km 149 hm)27/07/2022
  Een dag die passend is voor de Midden Nederland route. Eerst wat regen en dan zon met wolken. Langs boeren en door beukenlanen. De vele beken blinken in de zon, de fietspaden zijn soms smal zoals hier gewoon is. Het…

  Lees meer DE03 Midden Oosten (Wichmond – Enschede 102 km 149 hm)

Epiloog

Plussen en Minnen

In de Achterhoek en in Twente zijn de fietspaden erg smal en is het opletten voor tegemoetkomende fietsers of wandelaars. Maar de natuur is hier prachtig en maakt veel goed. Mocht het regenachtig weer zijn, dan wel rekening houden met modderige ondergrond. De route geeft voldoende mogelijkheid om de grote steden (Arnhem, Utrecht, Enschede en Den Haag) te bezoeken. Op de Utrechtse Heuvelrug, de Veluwe en op de Achterhoek zijn voldoende overnachtingsmogelijkheden. De bewegwijzering is over het algemeen goed, twee kanten op, maar niet waterdicht. De route maakt zijn belofte meer dan waar.

De Statistieken

Zwaarte

Met een 828 hoogtemeters is de route licht tot gemakkelijk. Na Utrecht wordt enige inspanning gevraagd.

Fotogalerij

Virtuele tour

Alle video’s zijn opgenomen bij de betreffende dagboekberichten. Als voorbeeld onderstaand de video.

Bronvermelding

• Wikipedia
• Nederland Fietsland