Proloog

Na Zuidoost Engeland is het verlangen gewekt om Groot Brittannië verder te ontdekken per fiets. In Noord Engeland is een aantal routes beschikbaar die van kust naar kust lopen; denk bijvoorbeeld aan de Trans Pennine Trail. Hierdoor is het mogelijk om een rondrit te maken. De route die ik hier beschrijf combineert historie en natuurschoon. De reis van oost naar west loopt langs het verleden van Groot-Brittannië: de beroemde Hadrian Wall. Romeinse forten en musea, schilderachtige dorpjes en aantrekkelijke marktsteden, allemaal op een werelderfgoed locatie.

De terugtocht kan via een noordelijke of zuidelijke variant. De noordelijke gaat via de Reivers route, die voert door de meest afgelegen en spookachtige en ongerepte landschappen van Noord Engeland (h op onderstaande kaart). Deze route kan zowel in Carlisle als in Whitehaven worden opgepakt voor de terugrit. Wil je meer uitdaging dan kun je ook terug via de bekende Sea 2 Sea-route (C2C). We doorkruisen dan de noordelijke meren en de Pennines, om daarna af te dalen naar de kust van Northumberland. Deze is korter maar pittiger met 2.700 hoogtemeters en ‘leuke’ bergpassen, want je moet nu over het bergmassief die zuid/noord door het land loopt. Ik heb beide routes uitgewerkt, dus je hebt de keus.

De route bestaat uit 3 trajecten:

• van Newcastle tot Whitehaven (~275 km) via de Hadrian’s Cycleway route (NCN72)
  • van Newcastle tot Haltwhistle (56 mile ~90 km)
  • van Haltwhistle tot Bowness-on-Solway (45 mile ~75 km)
  • van Bowness naar Whitehaven (55 mile ~90 km)

De afstand Newcastle – Whitehaven is 275 km

Korte omschrijving van de route

De ferry IJmuiden – Newcastle meert aan in de monding van de rivier Tyne. Hier kun je starten op de NCN 72, waarlangs de Hadrian Cycleway loopt. Wil je naar het officiële beginpunt dan moet je naar South Shields . Maak dan gebruik van het voet- en fietsveer(Shields Ferry) en fiets door over de 72 naar Arbeia Roman Fort and Museum. Eventueel, als alternatief kun je nog verder naar Tynemouth voor een bezoek aan Tynemouth Castle.

De eerste 90 kilometer gaan naar Haltwhistle (56 miles), gerekend vanaf South Shields. Door Newcastle en de Tyne vallei naar Hexham. Het panorama aan de rivier van Newcastle is beroemd over de hele wereld, met zeven bruggen binnen een straal van anderhalve kilometer. De nieuwste, de Gateshead Millennium Bridge, is gereserveerd voor fietsers en voetgangers. De fietsroute glijdt rustig de stad uit, soms groen, soms bebouwd, maar altijd interessant. Na Ovingham steekt de route kort de Tyne over op een gammele verkeersbrug, vanaf bij de Wylam Waggonway – een tramlijn uit de jaren 1740, ruim voor het spoorwegtijdperk. Dit is een populaire route geworden, en is meestal druk met fietsers. Je ziet hier ook een paar boten op de rivier. Hierna volgt er zeven mijl aan rustige straatjes van Ovingham naar Corbridge. Na de oversteek met de A68 begint de eerste serieuze klim. Naar Prudhoe is de route vrijwel volledig verkeersvrij, langs de noordelijke oever van de rivier de Tyne. Automobilisten hebben te maken met rotondes, ringwegen en rode lichten. Je komt in Corbridge, een kleinere, aantrekkelijke stad, uniform in zijn stenen gebouwen en leien daken. Het is niet ver naar Hexham.

Hexham is misschien wel de mooiste stad op de route. De prachtige abdij domineert het stadscentrum, hoewel het meest indrukwekkende kenmerk beneden is begraven: de Saksische crypte. St Mary’s Chare is een bijzonder aantrekkelijke straat met cafés en een handige fietsenwinkel. Als je Hexham binnenkomt, moet je de rivier oversteken via een drukke hoofdwegbrug. De eerste 35 km zitten er nu op. Van Newbrough verlaten we de rivier en klimmen we (max 8,5%) de vallei uit naar het hoogste punt van de route op 260 meter. Het is ongeveer 7 mijlen klimmen, langs Northumberland National Park naar Vindolanda. Het is de real deal, de meest indrukwekkende plaats langs Hadrian’s Wall. Deze afgelegen buitenpost van het Romeinse rijk is uitgebreid opgegraven. Een klein aantal nieuw gebouwde houten constructies helpen je je voor te stellen hoe het leven eruit moet hebben gezien voor de Galliërs die een (ongetwijfeld onwelkome) post hebben gekregen in dit winderige fort. Een groot aantal relikwieën – munten, leer en de beroemde tabletten – is ondergebracht in het onlangs gerenoveerde museum. Tot aan Brampton liggen er diverse Romeinse forten op de route. Het fietspad vervolgt over Bardon Mill en daalt af naar Haltwhistle. Haltwhistle is een ouderwets stadje, met voldoende overnachtingsmogelijkheden.

In het tweede deel van de route naar de kust over 70 kilometer, richting Brampton en Carlisle. Na het plaatsje Gilsland kom je langs Birdoswald. Maar eerst sterk omhoog gevolgd door een steile afdaling langs een spoorlijn naar Gilsland.

Het Romeinse fort Birdoswald is beter onderhouden dan Vindolanda, maar het is 2000 jaar later nog steeds opmerkelijk goed bewaard gebleven. Er is een fietsenstalling op de hoofdparkeerplaats.

Verder langs de Wall en dan dalend naar Lonercost met prachtige uitzichten over de Irthing-vallei in het zuiden. De priorij, de kerk en het fietsvriendelijke café in Lanercost zijn een stop waard. Verder weer heuvelop naar Brampton, een vriendelijk marktstadje met voldoende horeca. Heuvelig op en neer gaat de route – de laatste kilometers verkeersvrij – naar het centrum van Carlistle. Het centrum is de moeite waard met zijn citadel, kathedraal en kasteel. Allemaal goed te bezoeken. Na 45 kilometer en ruim over de helft, goed voor een stop.

Na Carlistle gaan we naar Solway Coast naar Bowness-on-Solway op 13 miles (20 km) fietsen. Hier is het niet alleen het einde van de Hadrians Wall, maar ook van deze routedag. In deze omgeving zouden we een mooi uitzicht op Schotland moeten hebben.

De laatste Hadrian Day is vlak langs de kust naar Whitehaven. Eerst langs het Campfield Marsh-reservaat en door het platteland van Noord Cumbria. Langs de kustplaatsen Silloth en Allonby, met uitzichten over de Solway Firth. Over een mix van rustige wegen en onverharde paden komen we door Maryport en Workington. Dit zijn wat grotere steden, en naar Whitehaven zit een kleine heuvel tot besluit van deze rustige route. Als je wilt overnachten op een camping dan vind je er een een paar mile verderop in St.Bees aan de kust. Van hieruit kun je naar Egremont, waar de C2C voor de terugweg kunt oppakken. Maar het is ook mogelijk om via Whitehaven terug te rijden over Reivers Cycle Routes, deze is ongeveer 60 km langer maar wel een stuk makkelijker.

Hoogtepunten

Onderstaande lijst is opgesteld niet met de intentie om volledig te zijn, maar om je een indruk te geven van de bezienswaardigheden op of bij de route.

• Newcastle upon Tyne, vaak afgekort tot Newcastle, is een district met de officiële titel van city, het is ook een studenten- en universiteitsstad. Een inwoner van Newcastle wordt ook wel een Geordie genoemd. Newcastle is de belangrijkste stad van Noord-Oost Engeland. De stad werd door de Romeinse keizer Hadrianus gesticht. Nadat de Romeinen uit Engeland waren vertrokken was de plaats, toen Monkchester geheten, de hoofdstad van het koninkrijk Northumbria en werd een belangrijke bedevaartsplaats vanwege de Heilige Bron van de Jezusberg, tegenwoordig Jesmond. Bij gevechten met de Vikingen werd de stad in 1080 bijna volledig vernield. In de middeleeuwen was Newcastle, gelegen aan de grens met Schotland, een belangrijke vestingstad. De stad groeide enorm ten tijde van de Industriële revolutie, maar de industrie raakte halverwege de 20e eeuw in verval.
• Hexham: Wilfrid van York stichtte hier in circa 674 het klooster Hexham Abbey, waarvan nu weinig meer dan de crypte resteert. De kerk die nu op deze plek staat, heeft dezelfde naam en dateert uit circa 1170-1250
• De Muur van Hadrianus werd gebouwd onder Hadrianus, keizer van Rome van 117 tot 138 na Chr. De keizer wilde overal in het rijk persoonlijk zijn militaire apparaat inspecteren en de provincies zelf leren kennen. Daarom reisde hij sinds 121 het gehele Romeinse Rijk door. Na een bezoek aan Britannia liet hij daar van 122 tot 128 de 117 km lange muur bouwen, die als onderdeel van de limes (versterkte grenslinie van het rijk, waaronder Vindolanda) tot eind 4e eeuw dienstdeed. Hadrianus’ opvolger keizer Antoninus Pius herhaalde dit project door vanaf 142 de noordelijkere Muur van Antoninus (Antonine Wall) aan te leggen
• Birdoswald Roman Fort is het meest indrukwekkende Romeinse fort dat nog over is aan de Muur van Hadrianus, Engeland. De verwoeste verdedigingswerken bevinden zich op de langste intacte muur, die ooit de noordwestelijke grens van het Romeinse Rijk vormde en door de heuvels van Noord-Engeland loopt
• Carlisle (met de officiële titel City) is gesitueerd bij de samenvloeiing van de rivieren Eden, Caldew en Petteril, circa 16 kilometer ten zuiden van de grens met Schotland. Het is de grootste plaats in het graafschap Cumbria. De oudst bekende bronnen over Carlisle stammen uit de Romeinse tijd. Carlisle was destijds reeds een Romeinse nederzetting, ter ondersteuning van de forten op de Muur van Hadrianus. In de middeleeuwen groeide Carlisle uit tot een belangrijk militair bolwerk. In het begin van de 12e eeuw gaf Hendrik I van Engeland toestemming een priorij te stichten. In 1122 werd Carlisle een bisdom en groeide de priorij uit tot de kathedraal van Carlisle. De kathedraal stamt uit 1122 of 1123. In 1133 kreeg de net gebouwde kerk de status van kathedraal. Er zou een herbouw komen in gotische stijl in de 13e eeuw. Deze werken zouden echter zwaar beschadigd raken door een brand, waardoor er opnieuw moest worden begonnen. Tijdens de ontbinding van de kloosters onder Hendrik VIII van Engeland werd de priorij die bij de kathedraal hoorde ontbonden.
• Whitehaven heeft een groot aantal georgiaanse gebouwen en wordt omgeven door kliffen. Het eiland Man is normaliter goed zichtbaar aan de overkant van de zee. De jachthaven bevindt zich vóór de centrale markt. Er is een museum dat aan rum is gewijd, een mijnmuseum en een educatief centrum aan de waterkant, The Beacon genaamd. Op de heuvel aan de zuidkant ziet men de ‘kandelaar’ van de Wellington Pit staan. Aan het eind van Lowther Street bevindt zich een oude kerk.

Van dag tot dag

D.m.v. het fietsdagboek

tijdens en na de gereden tocht volgen hieronder de dagelijkse dagboekberichten

Epiloog

Plussen en Minnen

De Statistieken

Zwaarte

Fotogalerij

Virtuele tour

Alle video’s zijn opgenomen bij de betreffende dagboekberichten. Als voorbeeld onderstaand de video vanuit x naar x.

Bronvermelding

• Cyclus reizen
• http://www.hadrian-guide.co.uk/
• https://www.sustrans.org.uk/find-other-routes/hadrians-cycleway/
• Cycle route map Hadrian’s Cycleway