Fietsen is nooit saai in de Eifel. Er zijn immers vulkanische bergen, heuvels, (stuw)meren en veel bos. Dus minder geschikt voor een relaxte fietstocht, zul je denken. Er zijn natuurlijk routes waarbij je flink moet klimmen, maar er zijn er ook die zorgen voor een vlak parcours. Zij gaan langs rivieren, of maken gebruik van de oude spoortracé’s die zijn omgebouwd tot prachtige fietstrajecten. Daar ben ik naar opzoek gegaan. Mijn missie: de Eifel op de fiets leren kennen, met een meerdaagse fietstocht, zonder (té) veel klimwerk door mooie natuur en leuke steden. En is dat gelukt?

Kort:

Van Roermond naar Roermond
9 etappes, 813 km, 5.938 hm
Zwaarte: Licht gemiddeld inspannend (soms venijnige klim)
Beleving: Duitsland ‘om de hoek’ met vele ‘Eifelner’ plaatsjes in de natuur
Bereikbaarheid: NS Station Roermond
Veiligheid: meest vrije fietspaden of autoluwe wegen
Parcours: bewegwijzerd, o.a. langs rivieren, oude spoortracés, ook bospaden, maar meest verhard
Code: RR

Langs rivieren en over oude spoorlijnen de Eifel ontdekken

De Eifel is het oostelijke deel van het middelhoog plateau Eifel-Ardennen. Het ligt ten noorden van de Moezel en ten westen van de Rijn. Het meest noordelijke punt is de stad Aken. Het grootste deel ligt in Duitsland, een klein deel ligt in België, in de Oostkantons. Het Duitse deel van Eifel ligt in de deelstaten Noordrijn-Westfalen en Rijnland-Palts. De Eifel is een golvend plateau met veel bergketens. Het hoogste punt is de Hohe Acht met 747 meter. Verder kunnen de middelgebergtes worden onderverdeeld in grote en subregio’s. In het noorden het Ahrgebirge, daaronder de Hocheifel. In het westen de Schneifel, het Kyllwald en het zuiden de Voreifel (kratermeren).

Waarom Eifel?

Deze regio had vroeger een wat stoffig imago, maar dat is helemaal omgeslagen. Er is een goede toeristische infrastructuur, een uitgebreid wandel- en fietspadennetwerk, indrukwekkende natuur en burchten, eeuwenoude dorpen, drukke kuuroorden en gastvrije mensen. Nog steeds borrelt hier geneeskrachtig water uit de bodem. En dat maar op 300 km van Utrecht. Door de korte afstand is het geschikt voor een korte vakantie net over de grens, actief of om tot rust te komen in deze ‘groene lappendeken van velden, hoogvlakten, bossen en heldere meren.’ Natuurlijk kun je met de auto mooie ritjes maken, maar de charme van de Eifel is het beste te ontdekken te voet of per fiets. En dat is nu precies wat ik ga doen!

Langs rivieren en over oude spoorlijnen de Eifel ontdekken

Roerfietspad (Roermond – Monschau)
Vennbahn/Prümfietspad (naar Pronsfeld)
Enzfietspad/Prümfietspad (naar Prüm/Weinsheim)
Nimsfietspad/Sauer/Mosel (naar Trier)
Kyllfietspad (naar Gerolstein/Stadtkyll/Losheim
RAVel L45a (naar Butgenbach)
Vennbahn (naar Aachen)
LF6 en LF3 (naar Maastricht/Roermond)

Proloog

Ik start in Roermond en volg het RoerOever-fietspad (RurUferRadweg), bijna tot de bron. Die ligt in de Hoge Venen in België (Signal de Botrange) 160 km en ruim 600 meter hoger, verderop. De route komt na 12 kilometer vanaf de monding in de Maas op Duits gebied: het Heinsberger Land. Na het bruinkoolgebied bij Julich en de bossen van Duren zie je het kasteel van Nideggen hoog boven de Rur. Je komt nu in het Nationalpark Eifel met het indrukwekkende merenlandschap van Obersee en Rursee bij Rurberg. Overigens: met circa 205 miljoen kubieke meter opgestuwd water is het Roerstuwmeer het op een na grootste stuwmeer in Duitsland. Na de meren volgt het fietspad door het vredige Roerdal; 20 kilometer voor de bron ligt Monschau waar ik de Vennbahn oprij richting Waimes en St. Vith.

Ik volg de Vennbahn tot de aansluiting met de Venn-Moezel-Eifel-fietsroute. Dit onderdeel is het Enz-fietspad (Pronsfeld-Holsthum). Vanaf het knooppunt Pronsfeld – hier komen Enz-, Prüm- en Eifel-Ardennen-fietspad bij elkaar – tot aan Neuerburg fiets je met weinig verval op een voormalig spoortracé. Op dit stuk met indrukwekkende panorama´s over de toppen van de Islek, fiets je door twee tunnels en door ongerepte natuur tot aan het historische Neuerburg met een schilderachtig oud centrum en een fraaie burcht. Verder stroomafwaarts naar het diep ingeslepen dal en het uitgestrekte Bitburger Gutland. Langs de oevers van de Enz loopt het pad door lieftallige Eifeldorpjes en over een kam naar Holsthum in het dal van de Prüm.

Ik ga weer naar het noorden, en volg de Prüm, terug naar Pronsfeld. Tussen Waxweiler en Prüm, valt het samen met het tracé van een voormalige spoorlijn. De andere stukken vergen meer inspanning. Het stuwmeer bij Bitburg in Biersdorf am See en de eind augustus/begin september metershoge hopplanten bij Holsthum zijn een bezienswaardigheid. Vlak boven Prüm, bij Weinsheim ga ik via het Nims-fietspad voor de 2x naar het zuiden om deze keer wel het zuidelijkste punt te bereiken.

De totale fietstocht heeft een afstand van ongeveer 650 km

Het Nims traject (Weinsheim – Irreler Mühle) is in totaal 62 km. Best wel sportief, met flinke klimmen en afdalingen, gaat het er bij het noordelijke deel van het pad aan toe. Van Weinsheim bij Prüm loopt dit via de Schönecker Schweiz naar Bitburg. Tussen Weinsheim en Lasel (21 km): vlak tot licht heuvelachtig traject, Lasel-Bitburg (24 km) heeft een heuvelachtig gedeelte met sterkere stijgingen en afdalingen, Bitburg-Irreler Mühle (20 km): nauwelijks stijgingen, omdat de weg over een voormalig spoortracé loopt.

Tot aan Minden, een stukje het Prüm-fietspad volgend, waar de Duits-Luxemburgse grens is en ik via de Sauer naar de Moezel fiets via de Sauer Radweg. De Sauertal-fietsroute eindigt (voor deze tocht) in Wasserbillig (Luxemburg) en loopt voor een deel over een spoorwegtracé. Hier laten schitterende wijngaarden en schilderachtige plaatsjes zien hoe mooi Luxemburg is. Interessant om te weten: tussen Metzdorf en Wintersdorf loopt de route over een ca. 200 meter lange staanderconstructie om een waardevol vochtig natuurgebied te beschermen. De Ralinger tunnel uit 1914 van 336 meter lang, die op natuurlijke wijze wordt verlicht is ook zeer indrukwekkend. In Wasserbilligerbruck via het Moezel traject naar de oudste stad van Duitsland: Trier.

Tot slot, voor de laatste keer ‘omhoog’ naar het noorden, via het fietspad langs de Kyll (Losheimergraben – Trier). Deze fiets ik helemaal: 122 km dwars door de Eifel. Permanente begeleiders van de langste rivier van de Eifel zijn het Kyll-fietspad en de spoorlijn Keulen-Trier. Dat laatste is een groot voordeel voor de comfortabele terugreis dankzij de 22 stations en om het enige echt steile stuk tussen Kyllburg en Bitburg-Erdorf ‘over te slaan’. Niet dat ik dat van plan ben. Het is al met al maar een licht heuvelachtige traject, dat loopt langs talrijke kastelen zoals de Bertradaburcht in Mürlenbach of de kasteelruïne Ramstein bij Kordel, en door gemoedelijke dorpjes zoals Birgel met een historische watermolen, door de detective-stad Hillesheim, de bronnenstad Gerolstein, langs de bierstad Bitburg. En dat allemaal vanaf de Romeinse stad Trier. De weg doorkruist indrukwekkende landschappen: de boomgaarden en velden van de zuidelijke Eifel en de ruige rotsformaties van het Bitburger Gutland., het meer van Kronenburg en de bossen van de noordelijke Eifel, de Vulkaaneifel,

Hierna aansluiting op de Vennbahn via Ravel L45 a (Jünkerath – Weyertz). Deze ‘bahn’ volg ik verder tot het start-of in dit geval eindpunt Aachen Rothe Erde. Via de Dom van Aken naar de buitenwijken richting Vaals en verder via de LF6 naar Mechelen en Gulpen. Na Bemelen via de LF3 Maasroute terug naar Roermond, waar dit zigzag rondje Eifel begon.

Hoogtepunten

Hoge Venen: zijn een onderdeel van het Natuurpark Hoge Venen-Eifel. De Hoge Venen liggen op een hoogvlakte, grotendeels in de Ardennen en voor een kleiner deel in de Eifel. Zoals de naam al zegt, bestaat een groot deel van de regio uit afzettingen van hoogveen. Een deel hiervan is nog actief, wat wil zeggen dat er nog steeds veenvorming optreedt. De Hoge Venen zijn sinds 1966 voorzien van het Europees diploma voor Natuurbeheer. De Hoge Venen zijn Europeesigt in de smalle en diepe vallei van de Roer, op amper vier kilometer van de Belgische grens beschermd als Natura 2000-gebied
Monschau: ligt in de smalle en diepe vallei van de Roer, op amper vier kilometer van de Belgische grens. Thans vooral een toeristisch centrum met voorzieningen zoals hotels. De historische architectuur en het vele groen maken Monschau populair bij toeristen. Het stadje kent een grote hoeveelheid vakwerkhuizen. Een van de bezienswaardige gebouwen is het “Rode Huis” (“Rotes Haus”)
Rursee met dam: een dam in de Roer bij het Duitse stadje Heimbach. Deze stuwdam is gebouwd voor het reguleren van de waterstand in de benedenloop van de Roer en voor het opwekken van stroom door middel van een waterkrachtcentrale. Tussen 1955 en 1959 is de dam verhoogd met twintig meter tot de huidige 77 meter boven de oude bedding van de rivier. Daarmee werd het oppervlak van het Roermeer aanzienlijk uitgebreid, tot aan het stadje Einruhr toe. Het prijsgeven van land, inclusief boerderijen en woonhuizen, stuitte aanvankelijk op fel verzet. Nu is in harmonie met de natuurlijke omgeving een meer ontstaan dat toeristische aantrekkingskracht heeft.
Nationaal Park Eifel: De wilde kat, de oehoe, het edelhert, de lynx, de zwarte ooievaar en de in Noordrijn-Westfalen zeldzame muurhagedis komen hier voor.
De ruïne van burcht Nideggen is een hoogteburcht in de stad Nideggen. De rechthoekige hoogteburcht was de zetel van de machtige graven en hertogen van Gulik en had in de middeleeuwen de reputatie onneembaar te zijn. De burcht ligt boven op een hoge rots. Van verschillende kanten kijkt men uit op de omliggende dalen. Nu is er een burchtmuseum in de woontoren van het complex gevestigd
Roermond: was in de late middeleeuwen een Hanzestad, en een van de vier hoofdsteden van het oude hertogdom Gelre, tweede in omvang en grootste qua handel. De stad heeft een beschermd stadsgezicht. Het historisch centrum bezit vele monumenten
Prüm: Het benedictijnenklooster werd in 1794 door de Fransen opgeheven. Sinds 1802 is de abdijkerk parochiekerk, die in 1950 tot basiliek verheven werd. In deze Sint-Salvator-basiliek ligt keizer Lotharius I begraven. De kerkschat bevat talrijke relieken, waaronder partikels van de Heilige Sandalen van Christus, de Heilige Drie Artsen en verschillende vroege martelaren.
Bitburg: ligt in het Luxemburgse taalgebied. De stad is mede beroemd vanwege de Bitburger bierbrouwerij, alwaar het gelijknamige pilsener wordt gebrouwen. In de tweede wereldoorlog is de stad voor 95% plat gebombardeerd. Na de oorlog is Bitburg weer grotendeels in de vooroorlogse stijl opgebouwd, nadat het in eerste instantie tot een ‘dode stad’ was verklaard en herbouw was afgeraden. Bij een monument voor de wederopbouw dat aan de rand van het stadje is neergezet – een smalspoortreintje waarmee het puin van de gebombardeerde stad was afgevoerd – is deze geschiedenis en herbouw van de voormalige ‘dode stad’ neergeschreven
Trier: een historisch monument in de stad is de 2e-eeuwse Porta Nigra, de best bewaarde Romeinse stadspoort ten noorden van de Alpen. Er zijn nog verschillende andere monumenten uit de Romeinse tijd, bv. de Basilica, de Keizerthermen, de Barbarathermen en het amfitheater. Ook uit latere perioden heeft Trier veel monumenten, waaronder de 11e- tot 18e-eeuwse Dom waarvan de bouw reeds in de 4e eeuw begon, en vele andere kerken. Door zijn rijke verleden en vanwege zijn ligging in het Moezeldal heeft Trier een aantrekkingskracht onder toeristen. Trier is een centrum van wijnhandel en heeft een belangrijke functie als winkelcentrum voor een grote regio. Trier is ook bekend als geboorteplaats van Karl Marx. Zijn geboortehuis is sinds lang ingericht als museum: het Karl Marx-huis.
Naturpark Vulkaneifel: Het dankt zijn naam aan de vulkanische activiteit die het landschap heeft gevormd. Deze activiteiten zijn nog te herkennen in de vorm van kraters, natuurlijke gassen, lavaformaties en maren (meren in kraters gevormd door explosief vulkanisme). In de plaats Wallenborn is een koudwater-geiser te vinden met de naam Wallende Born.
Gerolstein: De voornaamste industrie van Gerolstein zijn de mineraalwaterbronnen, de Gerolsteiner Sprudel. Gerolsteiner is een van de grotere Duitse mineraalwatermerken Naast de mineraalwaterbronnen heeft Gerolstein ook nog een kleine toeristenindustrie
Kronenburg: oud stadje, voor een groot deel binnen de vroegere burcht Kronenburg. Bijzonderheid in de burcht is het kerkje uit 1499. Bij de noordelijke ingang is nog een oude torenwoning te zien, dat het huis van de familie Von Palandt is; de laatste adellijke familie van Kronenburg.

Van dag tot dag

Uit het fietsdagboek:

RR00 Nieuwe Fietstocht ‘Zigzag in de Eifel’22/08/2020
Het beschermde stadsgezicht van Roermond is het decor voor de start van een fietstocht door een regio die ook bekend staat door zijn, door rivieren gevormde dalen, gedoofde vulkaankegels, tot veen geworden droge maren, bizarre rotsformaties en gelaagde hoogtes. Een…
Lees meer RR00 Nieuwe Fietstocht ‘Zigzag in de Eifel’
RR01 Klein Geluk uit Roerdalen (Roermond – Jülich 66 km)24/08/2020
Een man met een rugzak en een Giant racefiets onder zijn arm stapt in de intercity naar Maastricht. Ik ben in Eindhoven, onderweg naar startplaats Roermond. Oh, mag mijn fiets tegen de uwe? Hij bruist van de energie. Ik ben…
Lees meer RR01 Klein Geluk uit Roerdalen (Roermond – Jülich 66 km)
RR02 Roerruis (Jülich – Hammer 82 km)26/08/2020
Mijn mobiel kan 5G aan… hier op mijn camping is geen of nauwelijks bereik. Dan houdt het op. Wifi? Tegen hoge betaling..Zeg maar er was wat ruis op de lijn… Vandaar dit bericht met vertraging. Was het gisteren het eerste…
Lees meer RR02 Roerruis (Jülich – Hammer 82 km)
RR03 Vennbahn, Stormbaan (Hammer – Stalbach 106 km)26/08/2020
Camp Hammer is zo’n camping waar je een sleutelkoord om je nek krijgt. Als dank voor het dragen moet je borg betalen: €20. Omdat hun sanititair alleen voor gasten is. In het gebouw speelt een rustgevend muziekje, het licht is…
Lees meer RR03 Vennbahn, Stormbaan (Hammer – Stalbach 106 km)
RR04 De eerste Zig (Stalbach – Prüm 102 km)27/08/2020
De dag begint met een heerlijk uitgebreid ontbijt klaargemaakt door Ilona, een Belgische (Nederlandstalige) eigenaresse van de B&B. Ze is een goede gastvrouw, gisteravond maakte ze mijn avondeten en vanmorgen praten we al snel over het ondernemen in Duitsland. Het…
Lees meer RR04 De eerste Zig (Stalbach – Prüm 102 km)
RR05 Van Noord naar Zuid door het Nimsdal (Prüm – Wasserbillig 94 km)28/08/2020
En dan ben ik aan de Moezel. De laatste kilometers aan de Luxemburgse kant en daar nu ook op een camping. Het dal van de Nims is mooi, vergezichten wisselen af met ruige bospaden. Meest gaat het omlaag, korte stukken…
Lees meer RR05 Van Noord naar Zuid door het Nimsdal (Prüm – Wasserbillig 94 km)
RR06 Kyllradweg (Wasserbillig- Zendscheid 94 km)29/08/2020
In een positie tussen slapen en wakker worden, hoor ik de kerkklok van van Wasserbillig slaan. Ongemerkt tel ik de slagen. Veertien keer slaat de klok. Veertien!? Het is 7 uur. Bij elke tel slaat hij 2x snel. Zo gaan…
Lees meer RR06 Kyllradweg (Wasserbillig- Zendscheid 94 km)
RR07 Met grote halen door de dalen (Zendscheid- Roetgen 110 km)30/08/2020
Tenminste wat betreft het Obereskylltal. Eerst nog wat klimmen, maar na Jünckerath is dat voorbij. Via oude spoorwegen gaat het langzaam omhoog. Mijn benen beginnen te gloeien. Net op tijd voor de Vennbahn, daar is het meest dalen. Monschau weer…
Lees meer RR07 Met grote halen door de dalen (Zendscheid- Roetgen 110 km)
RR08 Terug in het Land van de Maas (Roetgen – Elsloo 98 km)31/08/2020
Weleens exclusief gegeten en niet betaald? Het overkwam mij gisterenavond. Ik had de campingbaas gevraagd naar zijn aanbeveling. De Grillhutte, zou hèt zijn. Net als de camping niet ver van de Vennbahn, is het restaurant aan de andere kant. Na…
Lees meer RR08 Terug in het Land van de Maas (Roetgen – Elsloo 98 km)
RR09 De R zit weer in de Maand (Elsloo – Roermond 60 km)01/09/2020
Zo rond 9 uur zwaait de kasteelvrouwe mij uit. Voelbaar fris is het op de fiets. Het is 1 september, de R zit weer in de maand. De maand waarin de dagen snel korter zullen worden. De ochtenden steeds kouder.…
Lees meer RR09 De R zit weer in de Maand (Elsloo – Roermond 60 km)

Epiloog

Plussen en Minnen

Bij het samenstellen van de tocht ging ik uit van het volgende kader: een goede indruk van de regio, zoveel als mogelijk langs bewegwijzerde routes, maximaal een gemiddelde inspannende fietstocht in 9 dagen. Hierdoor kun je deze tocht in een werkweek + beide weekenden fietsen. Aan deze voorwaarden is voldaan. Voor de zwaarte zie onderstaande tabel. De Plussen en Minnen per fietspad op een rij:

RurUferrRadweg: geen bewegwijzering op het Nederlandse deel; ik zal t.z.t. op basis van knooppunten een route opnemen bij dagboekbericht RR01. In Duitsland gaat het pad veelal onverhard, eerste gedeelte zonder klimwerk, langs Rursee zwaarder met enige forse stijging. Vooral in het Nationalpark Eifel is de rit door de natuur mooi.
Vennbahn: deze wordt 2x aangedaan. Vanaf Monschau is het zoeken naar de aansluiting: volg hiervoor Malmedy. Zoals bekend is het grote voordeel dat er nauwelijks stijging is. Nadeel is een wat eentonige rit.
Enzradweg: vanaf Pronsfeld een strakke baan die vooral na Arzfeld naar Holsthum dalend is; geasfalteerde route met tunnels.
Prümradweg: grotendeels verhard, maar ook door bospaden. Voor Biersdorf am See flinke stijgingen, waardoor het in noordelijke richting een zwaar traject is tot Waxweiler. Hierna over spoortracé.
Nimsradweg: voornamelijk verhard, gemakkelijk traject met enkele korte stijgingen, meest dalend door mooi dal, de weg naar Schönecken is prachtig
Kyllradweg: vooral het tweede gedeelte is zwaar door de twee bergen voor Kyllburg; het eerste gedeelte door het park Südeifel is landelijk en aantrekkelijk. Naar Gerolstein in Vulcaneifel ruwer, stijgend en dalend tot Jünckerrath daarna spoortracé tot in België met aansluiting op Vennbahn. Qua natuur een mooi traject, die wat meer moeite kost in noordelijke richting.

De statistieken

Niet alle kolommen zichtbaar? Onderstaande tabel kun je van scrollen van links naar rechts!

Dag RR	Naar	Km	Km tot	Fiets tijd	Etappe zwaarte	Hoogte profiel	Gem Km/u	Overnachting
0	Roermond
01	Jülich	66	66	3:54	173/66 2,6 Licht		16,9	C. Brückenkopfpark
02	Hammer	82	148	5:23	675/82 8,2 Gem		15,2	C. Camp Hammer
03	Stalbach	107	255	6:33	892/107 8,3 Gem		16,2	B&B. Haus BuylBergh
04	Prüm	102	357	6:13	1128/102 11,1 Zwaar-		16,5	C. Waldcamping Prüm
05	Wasserbillig	94	451	5:52	871/94 9,3 Gem+		16,0	C. Schützwiese
06	Zendscheid	94	545	5:47	877/81 10,8 Zwaar-		16,2	H. Haus Kylltal
07	Roetgen	110	655	6:18	711/110 6,5 Gem-		17,4	C. Faulenbruch
08	Elsloo	98	753	5:54	500/98 5,1 Licht+		16,6	H. Kasteel Elsloo
09	Roermond	60	813	3:38	111/60 1,9 Licht-		16,6
	totaal km: gemiddelden:	813	90 km /dag	49:32 5 uur /dag	Gem-	5.938 7,3 hm / km	16,4	C – camping H = hotel B&B = Bed&Br.

Zwaarte

Met een zwaartecoëfficiënt van 7,3 komt de totale fietstocht op de kwalificatie: licht gemiddeld inspannend. De zwaardere gedeeltes bevinden zich op de Kyllradweg (voor Kyll) en de Prümradweg (voor Biersdorf). Beide in noordelijke richting. In het algemeen geldt dat de fietspaden richting het zuiden aflopen. Terwijl het gemiddeld nergens echt zwaar is, zijn enkele klimmetjes venijnig. Hier staan mooie vergezichten en afdalingen tegenover.

Overzicht van richting van de gereden etappes

Fotogalerij

Viruele tour

Bij elk dagboekbericht is een Relive video opgenomen. Als voorbeeld onderstaand de rit naar Prüm over laatste gedeelte van de Enzradweg naar zuid en Prümradweg naar het noorden.