DR04 De Slag om Grebbeberg (Veenendaal Rhenen Elst 31 km)

Het tikken van de klok:

Er zijn van die dagen waarop je het tikken van de klok beter hoort. Ook al maakt jouw horloge of wandklok in huis geen geluid, ook al hebben ze geen secondewijzer. Er zijn van die dagen dat het tikken niet geruisloos voorbij gaat. Het zijn juist die dagen waarop wij zeggen: weet je nog? Herinneringen terug in de tijd, die de tikken van de klok achter ons, niet meer doen terugkeren. Soms herinneren ze aan heftige tijden; We kunnen niet onverstoorbaar zijn. De tijd drukt dan zwaar. Vier mei is zo’n dag in het jaar, dat wat geweest is, zo definitief geweest is, dat we de tikken van die tijd nu nog horen.

Ik wil op deze dag een historische route rijden, die eer doet aan de jaarlijkse Dodenherdenking. Het is geen grote, lange route. Op deze dag gaat het niet om kwantiteit, maar meer om kwalitijd. Tijd om zwaar tegen de tijd in te trappen en om stil te staan op een hoge heuvel in het Utrechtse landschap.

Een onderdeel van de Tweede Wereldoorlog was de Slag om Grebbeberg. Deze slag staat bekend om de hevige gevechten tussen de Duitse en de Nederlandse militairen. Ten oosten van Rhenen lag de Grebbelinie waar het Nederlandse leger (2500 soldaten) met man en macht probeerde het Duitse leger (23.000 soldaten) tegen te houden. Deze Duitse aanval vond plaats op 11 mei 1940, wat volgde was een bloedige strijd rond de Grebbeberg. Drie dagen lang hielden de Nederlandse soldaten het vol en op dag vier werd de Grebbelinie ontruimd. 382 Nederlandse militairen en 259 Duitse militairen kwamen tijdens deze slag om het leven. Je start deze fietsroute in Veenendaal en fietst door de prachtige natuur van het Nationaal Park over de Utrechtse Heuvelrug richting Rhenen. Hier vind je verschillende plekken die belangrijk waren tijdens de Slag om Grebbelinie. Pauzeer tussendoor even bij Hugo’s Pannenkoeken, zodat je voldoende energie hebt om deze route te vervolgen. Je moet namelijk af en toe stevig doortrappen tijdens deze rit. Maar een beetje klimwerk zorgt wel voor een prachtige rit: aan natuur en historie ontbreekt het hier niet! (bron Fietsnetwerk)

De Grebbeberg is de laatste rustplaats van ongeveer 400 Nederlandse militairen, die in mei sneuvelden in de strijd om de Grebbelinie. Ook Duitse militairen die hier de dood vonden waren hier oorspronkelijk begraven, maar na de oorlog werden ze herbegraven op de begraafplaats voor Duitse gesneuvelden in Ysselsteyn. Nederlandse militairen die in de meidagen zijn gesneuveld en elders waren begraven worden nu regelmatig herbegraven op deze begraafplaats. Het ereveld bestaat inmiddels uit ruim 850 graven.

De voorbereidingen op de officiële dodenherdenking later vandaag

Op het ereveld staat een monument (op de foto hierboven – met de klok), hier worden elk jaar op 4 mei de doden uit de Tweede Wereldoorlog herdacht. J.C. Bloem schreef het volgende opschrift op het monument:

VIJF DAGEN - EN DE VRIJHEID
GING VERLOREN
VIJF JAREN - EN EERST TOEN
WERD ZIJ HERBOREN
ZO MOEIZAAM TRIOMFEERT
GERECHTIGHEID
AAN DIT BESEF ZIJ DEZE
GROND GEWIJD

Op de fiets

Omdat de tocht nog geen 2 uur duurt, is er voldoende tijd om stil te staan bij de diverse monumenten en een bezoek te brengen aan het ereveld. De auto parkeer ik bij het Pannenkoekenhuis Hugo aan de Grebbeweg 1 in Veenendaal. De eerste kilometers zijn geschikt om de sfeer voor deze route te pakken. Als de bebouwing van Veenendaal achter je ligt, kom je in een stiltegebied. Eerst voor je, en daarna rechts, zie je de Grebbeberg. Die zich doet verheffen boven het landschap, links een Hollandser landschap: de binnenlandse hooilanden. De auto’s zijn schaars, het fietspad wordt steeds smaller. Met wat gekronkel kom je op de N225, ga je rechtsaf de Grebbeweg op voor een bezoek aan het ereveld. De route gaat rechtdoor tussen de berg en het Valleikanaal van de Nederrijn. Je passeert de Koningstafel. Ik was er voorbij voor ik het wist. Je moet hiervoor een trap op. Dan zou ik mijn fiets achter moeten laten, waar ik niet zo’n behoefte aan heb. Het is hier mooi rijden. De Cunerakerk (toren is 82 meter hoog) van Rhenen laat zich prominent zien. Hierna glooiend in bebost gebied, het wordt nergens echt steil. Na een mooie rit door of moet ik zeggen over de Amerongse Berg rijd je Veenendaal weer in.