In ’t Kort:

• Van Zutphen naar Zutphen
• 3 etappes, 245 km, 329 hm
• Zwaarte: Licht en gemakkelijk
• Beleving: met een divers landschap en haar authentieke plaatsen ontmoet je de Achterhoek
• Bereikbaarheid: Zutphen is als startplaats goed bereikbaar per trein
• Veiligheid: meest vrije fietspaden (soms erg smal) of autoluwe wegen
• Parcours: over meest verharde fietspaden, door bossen / landerijen (aangestampte) zandpaadjes
• Code: ZuZ

Langs de contouren van de Achterhoek

Proloog

Ons land kent diverse streken, waarvan de Achterhoek een van de bekendste is. Dit komt mede doordat het goed gepromoot wordt door o.a. de Provincie Gelderland. En terecht, het is dan ook een gebied waar iets te zien en te halen valt. Cultuur, historie (Graafschap Zutphen) en vooral een diversiteit van landschappen. Al is er – met name aan de westkant – geen duidelijke historische grens, deze fietsroute gaat uit van de regio, zoals door het toerisme ingekleurd. Overigens had oorspronkelijk het woord Achterhoek nog de betekenis van afgelegen hoek. Hiermee werden het huidige Twente en de Achterhoek bedoeld. Met deze route ontmoet je deze afgelegen hoek, je doet niet alle plaatsen aan, omdat je om het centrale gedeelte heen fietst, maar met veel gedeelten van Berkel- tot Montferland en van de Oude IJsselstreek tot Winterswijk, levert De Graafschap je een mooie fietsbeleving.

De route bestaat uit 3 trajecten:

• van Zutphen tot Winterswijk (~75 km)
• van Winterwijk naar Zevenaar (~100 km)¹
• van Zevenaar naar Zutphen (~70 km)

^{1 Tip:} Door in Doetinchem of Zeddam te stoppen verkort je dit traject.

De afstand Zutphen naar Zutphen is 245 km

Korte omschrijving van de route

Wanneer je met de trein aankomt in Zutphen, ga je met de rug naar het station rechtsaf. Wanneer je met de auto bent aangekomen is ook het station een goed uitgangspunt. De stad is overigens een bezienswaardigheid en ik kan me dus goed voorstellen dat je de eerste of laatste overnachting hier plant. Of beide, natuurlijk. Via het Twentekanaal ga je oostwaarts. Eerst fiets je nog door een mooi bebost landgoed, om bij Sluis Eefde via het kanaalpad aan de Twentse kant naar Almen te gaan. Na dit rustige dorp ontmoet je de Berkel, die je even later voor Huis de Velhorst oversteekt. Kilometerslang gaat de route nu door ‘het Grote Veld.’ Voorheen een hoogveenmoeras, maar dat is echt eeuwen geleden. Er staan diverse bankjes in het grote bosgebied om even hierbij stil te zitten. Je gaat verder, onder de Lochemse berg door via het plaatsje Barchem. Via Borculo en Eibergen bereik je de oostgrens. Het gebied is hier opener. In het grensgebied ligt Rekken, en langs een mooie molen rijd je het dorp weer uit, richting Zwillbrock en gaan we een stukje door Duitsland. Je ontmoet hier net voor het klooster ook de bekende fietsroute R1, die je via Berlijn naar St. Petersburg brengt. Langs het Zwillbrocker Venn en een paar kilometer verderop rijden we weer in Gelderland en bereik je al snel het dorp Winterswijk. Het heeft een leuk en druk winkelgebied, met voldoende terrasjes en na 75 km een prima locatie voor de overnachting.

Het tweede traject gaat verder door het coulisselandschap, met onder Winterswijk een aantal beken. Ter hoogte van knooppunt 30 even rechtsaf om de watermolen Berenschot te bekijken. De route slingert zich langs bospercelen en landerijen naar Winterswijks buurtgemeente Aalten. De Oude Helenakerk staat prominent op de Köstersbulte, hier vind je diverse horeca. Een leuk stadje. De route gaat door naar het zuiden en bij Dinxperlo komen we weer in het grensgebied. Eigenlijk al iets daar voor, bij knooppunt 23 ben je in NRW en via de grensplaats Suderwick rijd je even precies op de grens, links Duitse winkels en rechts Nederlandse waaronder de Jumbo. Handig om te weten! We komen nu in de Oude IJsselstreek. Via de rivier Aa-strang (die in Duitsland de Bocholter Aa wordt genoemd) bereiken we Ulft. De fietspaden lopen hier door een prachtig aangelegd park. Toen ik hier reed, tijdens het middaguur waren er veel pauze-wandelaars die hier werken. Misschien wel in het oude DRU-gebouw (ijzergieterij), die je passeert. Hier zijn nu zijn een radio en tv-studio, bibliotheek, kunstgalerij, restaurant, popzaal, muziekschool, diverse verenigingen, conferentiezalen en theater gehuisvest. Via Terborg, globaal de Oude IJssel volgend, kom je in Doetinchem. Je kunt hier de stad bezoeken, hier overnachten, of doorrijden naar Zeddam. Het ligt net ten zuiden van Doetinchem en heeft een karakteristieke kern met de Grafelijke Korenmolen, die vrij hoog staat. Het is een torenmolen. Deze molen is de oudste nog bestaande windmolen in Nederland, waarschijnlijk voor 1441 gebouwd. De route gaat zuidelijker in Montferland, waar diverse heuvels op ons wachten. Prachtige vergezichten over glooiend landschap. ‘s-Heerenberg met kasteel Huis Bergh, waar we langs en omheen fietsen is bijzonder niet alleen om te zien, maar Huis Bergh is ook de grootste waterburcht in Nederland. We verlaten het stadje en gaan door het heuvelachtige natuurgebied, via Stokkum en langs de Hulzenberg (82 m) door het Bergherbos. Tussen de stuwwallen door, via de Beekseweg en de N335 passeren we Beek en komen in Didam en Zevenaar uit

Het laatste traject kent weer een andere sfeer. Via Nieuw Wehl ontmoeten we de Oude IJssel net onder Doesburg, waar de rivier in de IJssel stroomt. Je bent niet alleen in het rivierenlandschap aangekomen, maar ook aan de westgrens van de regio. Links zie je over de uiterwaarden van de IJssel heen, de hoger gelegen Veluwe, Doesburg is een Hanze- en vestingstad. Dat laatste merk je vooral als je er weer uitrijdt, over de wallen. De pracht en praal van de Hanze binnen de muren. Je rijdt ook langs de Martinikerk, die je al van verre zag staan. Via de dijk en de route van de LF 3 rees je met de wind in de rug naar het noorden. Mocht de wind anders staan, heb je geen geluk en moet je doorzetten tot aan Rha (knooppunt 05), waar een mooie oude molen staat. Ik daalde hier van de dijkroute af, met name omdat fietsen op zo’n dijk redelijk eentonig is. Niet alleen daarom want via Steenderen kom je door het mooie Bronkhorst . Dan nog een stukje IJsseldijk die je voor Wichmond weer verlaat. Je gaat richting Vorden en bereikt deze kastelenplaats. Er stromen hier diverse beken en ‘goten.’ De route leid je langs 2 kastelen: Hackfort en Den Bramel. Maar er zijn in Vorden nog 6 andere. Via sportaccommodaties aan de rand en de nieuwbouw aan de zuidkant van Zutphen bereiken we de start- en finishplaats weer.

.

fietsknooppunten en GPX

74 - 10 - 40 - 43 - 41 - 42 - 45 -46 - 82 - 50 - 51 - 52 - 53 - 55 - 58 - 61 - 62 - 82 - 83 - 84 - 56 - 86 - 90 - 64 - 65 - 69 - 70 - 71 - 74 - 19 - 55 - 36 - 56 - 54 - 99 - 48 - 23 - 03 - 07 - 14 - 20 - 21 - 30 - 27 - 24 - 23 - 47 - 46 - 61 -27 - 28 - 71 - 66 - 89 - 88 - 92 - 64 - 63 - 53 - 50 - 49 - 36 - 35 - 24 - (86 -> Doetinchem) 45 - 44 - 73 - 79 - 81 - 80 - 85 - 76 - 76 - 64 - 63 ->volg Didam 20 - 16 - 8 - 10 - 5 - 40 - 39 - 37 - 36 - 35 - 01 - 52 - 05 - 07 - 50 - 90 - 91 - 87 - 88 (-> Vorden 89) - 86 - 81 - 84 - 80 - 79 - 75

Van de route is een GPX track beschikbaar, vraag hem via het contactformulier

Hoogtepunten

Onderstaande lijst is opgesteld niet met de intentie om volledig te zijn, maar om je een indruk te geven van de bezienswaardigheden op of bij de route.

• Zutphen: De geschiedenis van Zutphen bestrijkt meer dan 1700 jaar. In die tijd is Zutphen uitgegroeid van een Germaanse nederzetting via een belangrijk machtscentrum rond 1000 en een succesvolle handelsstad rond 1300 tot een middelgrote stad anno nu. De stad kreeg stadsrechten aan het einde van de 12e eeuw en trad toe tot de Hanze
• Winterswijk: dorp in het meest oostelijke gedeelte en op zijn minst 1000 jaar oud. Het is waarschijnlijk dat het ontstaan van de bebouwde kom in verband heeft gestaan met de stichting van een kerk. De oudste berichten spreken namelijk van een ‘parochia Winterswijk’ of vermelden de aanwezigheid van een geestelijke aldaar. Winterswijk had vanouds een textielindustrie, dat was al zo sinds de 17e eeuw toen in Winterswijk het Sint-Michaëlsgilde werd opgericht. Met de opkomst van de stoommachine kreeg de Winterswijkse textielindustrie een impuls en groeide het aantal inwoners van Winterswijk
• Zwillbrocker Venn: is een natuurgebied aan de Nederlandse grens net ten noorden van Meddo, grenzend aan de Nederlandse gemeenten Berkelland en Winterswijk. Dit beschermd natuurgebied is een broedplaats voor meer dan honderd vogelsoorten. In het moerasgebied broedt de grootste binnenlandse kokmeeuwenkolonie van Duitsland, met 16.000 getelde meeuwen. Verder is het Zwillbrocker Venn het meest noordelijk gelegen broedgebied voor flamingo’s in Europa. Meer dan veertig flamingo’s houden zich in het gebied op.
• Zeddam: Het dorp kent veel toerisme vanwege het bosgebied Montferland even ten westen van Zeddam. Door dit toerisme kent Zeddam veel hotels en pensions en is ook de middenstand van behoorlijk niveau voor een dorp van deze grootte. Ook staat in het bovendorp de oudste molen van Nederland, de Grafelijke Korenmolen
• ‘s-Heerenberg: n ‘s-Heerenberg bevindt zich kasteel Huis Bergh, waar de heren van den Bergh zetelden. In het kasteel zijn tal van schilderijen van oude Italiaanse meesters te bezichtigen. Ook het oude stadscentrum met onder andere de omwalling en de Plantage, een parkbos juist ten westen van Huis Bergh, trekken veel toeristen. In de directe omgeving ligt het natuurgebied Montferland, een heuvelachtig bosgebied tot 93 meter hoog dat door fietsers, wandelaars en paardrijders druk bezocht wordt.
• Doesburg: ontving stadsrechten in 1237, een jaar later dan het nabijgelegen Doetinchem. Door de strategische ligging aan de uitmonding van de Oude IJssel in de Gelderse IJssel, is Doesburg lange tijd een belangrijke vestingstad geweest. Doesburg was een van de vijf stemhebbende steden binnen de Staten van het kwartier Zutphen. Tevens had Doesburg een belangrijke economische en bestuurlijke functie als hoofdstad van het Richterambt van Doesburg. De Martinikerk met de 94 meter hoge toren getuigt nog van de toenmalige voorspoed. Door allerlei oorzaken, waaronder de verzanding van de Oude IJssel, nam de welvaart in Doesburg na de 15e eeuw af.
• Bronkhorst: Het stadje is ontstaan als boerennederzetting bij het voormalige kasteel Bronkhorst, het stamslot van de Heren van Bronckhorst die in de middeleeuwen vooraanstaande edellieden waren. Van het kasteel is alleen de heuvel bewaard en zijn enkele kleine restanten te zien. Door een brand in 1633 zijn alle middeleeuwse huizen verwoest; Bronkhorst heeft daarentegen enkele goed gerestaureerde stadsboerderijen. De Hervormde kerk is na de brand hersteld. Een deel van Bronkhorst is aangewezen als rijksbeschermd gezicht. De plaats telt 38 rijksmonumenten waaronder een joodse begraafplaats.
• Vorden: Het bekendst is Vorden vanwege het feit dat het acht kastelen telt, waarmee het een van de meest kastelen-rijke dorpen van Nederland is. Huis Vorden staat aan de rand van het dorp, de andere zeven staan er in een kring omheen.

Van dag tot dag

D.m.v. het fietsdagboek

• 
  ZuZ01 Weerkommen in de Achterhoek (Zutphen – Winterswijk 76 km)22/02/2021
  Aan de voet van de Lochemse Berg, in het dorp Barchem stop ik bij de supermarkt. Een vrouw loopt op mij af. Ze heeft net haar fiets neergezet en frommelt met het mondkapje. Goedemorgen, of is het al middag? Ik…

  Lees meer ZuZ01 Weerkommen in de Achterhoek (Zutphen – Winterswijk 76 km)

• 
  ZuZ02 Naar de Heuvels van Montferland (Winterswijk – Zevenaar 100 km)23/02/2021
  Stipt om half 9 brengt de hoteleigenaaresse mijn ontbijt. Net zoals het diner gisteravond, perfect voor elkaar. Als ik ga uitchecken staat het echtpaar bij de balie. Goed geslapen? Vraagt de man. Ik zeg, heel goed en ook zó rustig…

  Lees meer ZuZ02 Naar de Heuvels van Montferland (Winterswijk – Zevenaar 100 km)

• 
  ZuZ03 Oude en Nieuwe IJssel (Zevenaar – Zutphen 69 km)24/02/2021
  Er zijn twee soorten mensen op straat. Die met de -niet dichtgemaakte- winterjas nog aan en die met zomerse outfit. Korte broek, blousejes, halve mouwen en dergelijke. Maar allebei met zonnebril, want de zon -nog laag aan de hemel- scheen…

  Lees meer ZuZ03 Oude en Nieuwe IJssel (Zevenaar – Zutphen 69 km)

Epiloog

Plussen en Minnen

Doel van deze tocht is om de verschillende facetten van de Achterhoek te ontmoeten. En dat is met deze rondrit goed gelukt. Bossen, landgoederen, coulissen, heuvels en rivieren, je komt ze allemaal tegen plus nog een aantal mooie plaatsen. Jammer is dat het centrale gedeelte van deze streek niet is opgenomen. Daarvoor zou je wat dagtochten kunnen maken. Hiervan zal ik op een later tijdstip wat suggesties doen. Tot slot: omdat zo’n 30% over (meest verharde) bospaden loopt, kan het bij nat weer minder comfortabel zijn.

De Statistieken

Hieronder een tabel met de statistieken per dag. Is je beeldscherm kleiner dan de tabel? Scrol dan en vergroot eventueel. Op de laatste regel zijn de totalen opgenomen.

Zwaarte

Het tweede gedeelte van deze rondrit heeft 195 hoogtemeters en daarmee fysiek wat zwaarder. Toch met een totaal van 329 hoogtemeters blijft het overal een licht en gemakkelijke fietstocht. Alleen de wind kan je nog parten spelen.

Fotogalerij

Virtuele tour

Alle video’s zijn opgenomen bij de betreffende dagboekberichten.

Bronvermelding

De tekst onder Hoogtepunten is ontleend uit Wikipedia