DR17 (Enkhuizer)Blik op Medemblik

Nou ja, de titel dekt niet helemaal de lading. Je kunt nl. niet vanuit Enkhuizen Medemblik zien liggen. Maar je gaat wel via de dijk van Enkhuizen naar de oudste stad van West-Friesland: Medemblik. En met zo’n lange dijktocht tuur je toch onbewust of je het stadje kan zien liggen. Het is de tweede route vanuit Venhuizen die nu naar het noorden gaat. waarbij we dus twee authentieke stadjes bezoeken.

Op de Fiets

Het is vandaag geen lange tocht, slechts drieënhalf uur, ruim tijd dus om de stadjes te bezoeken of onderweg op een bankje om je heen te kijken. Bijvoorbeeld op de dijk langs het IJsselmeer met wat koffie erbij en een koek, want je fietst – als je Enkhuizen uitkomt – langs de Peijnenburg fabriek. De lucht is hier vervult van koekkruiden, dus je moet wel. Of later in het centrum van Twisk, waar ik lunchte en mij verbaasde over de architectonische schoonheid van zo’n dorpje in nergens-niemandland. En had jij daar al van gehoord? Twisk?

Nou goed, ik loop of beter gezegd, ik fiets op de tocht vooruit. Eerst ga je richting Enkhuizen en daar tref je iets bijzonders aan. Een belangrijk industrieel monument: de Overhaal. Het is een rijksmonument in de Broekerhaven. Je vindt hem op de Zuiderdijk in Bovenkarspel. In de 17e eeuw werden schepen overgezet uit de polder (2,5 meter lager) naar deze haven in de Zuiderzee. Het is dus een botenlift en destijds belangrijk voor de handel van groenten tussen Amsterdam en de Scandinavische landen. De route gaat over deze overhaal of overtoom, wel overigens over de nieuwe versie die in 1923 is gebouwd.

Na deze eerste bezienswaardigheid rijd je al snel Enkhuizen binnen, of eigenlijk gaat de route er om heen. Wil je de binnenstad bekijken dan moet je even over de brug hieronder afgebeeld. Enkhuizen was, net als Hoorn en Amsterdam, een van de havensteden van de VOC, van waaruit de overzeese handel met Oost-Indië werd gevoerd. In 1355 kreeg het stadsrechten . Halverwege de 17e eeuw was Enkhuizen op het hoogtepunt van zijn macht en was het een van de belangrijkste havensteden van Nederland. Maar dat waren lang verleden tijden, nu rijd je langs de haven en natuurlijk met zicht op de oude zee. Er zijn wat musea in Enkhuizen te bezoeken en je kunt een boottocht maken door de grachten, zo kom je ook buitengaats en zie je de verstrekte wallen. Met de fiets ga je langs de wallen en kom je door de recreatiegebieden. Via het themapark Sprookjeswonderland en de eerder genoemde Enkhuizer Koekfabriek verlaat je de bebouwing om nu kilometerslang de Oosterdijk te volgen.

Brug over naar Enkhuizen vanuit de Haven

Onderweg kom je langs Andijk, waar in de 17e eeuw een buurt was gevestigd ‘an de dijk’ en het kerkje met zijn groenige toren heet dan ook Buurtjeskerk. Het valt in de categorie leuk en toch aardig, maar ook wel pittoresk. Dat er veel watertoerisme is, is natuurlijk niet bijzonder hier en dus koers je door naar Medemblik, om de Koopmanspolder heen langs Wervershoof. In de molen (bij de grens van de bebouwde kom aan het Zijdwerk) is een museum gewijd aan de nagedachtenis van de legendarische sportverslaggever Theo Koomen, die hier geboren is.

Net als in Enkhuizen gaat de route om Medemblik heen, maar komt wel langs de haven en het kasteel. Kasteel Radboud is een prachtig kasteel uit 1288. Het is een van de vele kastelen die in die tijd werden gebouwd in Noord-Holland in opdracht van Floris V. Hij gebruikte deze kastelen als steunpunten om de West-Friezen onder controle te houden.

De oudste stad van West-Friesland is Medemblik. In 1289 werden door graaf Floris V de stadsrechten toegekend aan deze stad aan de toenmalige Zuiderzee. De stad heeft zijn naam te danken aan Medemelake of Medemelacha, een veenrivier die op deze plaats stroomde. Medemblik werd bij de vroege vermeldingen van dit veenriviertje aangeduid als Villa Medemelacha. Vanaf de Middeleeuwen was Medemblik een belangrijke handelsstad. De welvaart en het belang van de stad nam echter af na de aanleg van het Noordhollandsch Kanaal in 1824, dat Noord-Amsterdam via Purmerend en Alkmaar verbond met Den Helder. Na de afsluiting van de Zuiderzee was het helemaal gedaan met de betekenis van Medemblik als handelsstad. Vanaf de jaren 60 van de 20ste eeuw is het echter een populair watersportcentrum geworden.

Je fiets nu tegen de N240 aan en op de Westerzeedijk probeerde ik via het Opperdoezerpad naar Opperdoes te gaan, maar ik vond het niet. Dus reed ik een stukje langs de provinciaalse weg. Ik zag geen verbodsbord voor fietsen, maar helemaal lekker is het niet. Het zijn maar tientallen meters, dan sla je rechts af een fietspad op, naar het Opperdoes, bekend van de aardappel de Opperdoezer Ronde. Je bereikt nu Twisk een van oorsprong echt lintdorp. Dat je het bereikt, kan je niet ontgaan, want buiten het dorp ligt het opvallende station uit 1887. Het dorp kent een van de hoogste concentraties aan stolpboerderijen in Nederland. Het moet wel een welvarend dorp zijn (geweest), want de boerderijen en woningen zijn mooi versierd.

De route gaat op zijn terugweg door de polders, door enkele dorpen waar Hoogkarspel een wat grotere is. Ook wel oud, oorspronkelijk als lintdorp en ontstaan vanuit een parochie (kerspel) die waarschijnlijk dus wat hoger lag.

knooppunten

N506 Westerbuurt - 47 – 28 – 27 – 30 – 14 – 15 – 16 – 56 – 57 – 74 – 90 – N240 ri. Enkhuizen – RA Opperdoezerpad - 69 - 73 - 54 - 55 - 85 - 84 - 83 - 49 - 48 - 46 - 11